________________
૧૯૫
તેમણે પાણી પણ ન લીધેલું. ઉપરાંત સવારે બધા સાથે ગામમાં પ્રભાત ફેરીમાં જતા હતા. કાકા ભત્રીજા બન્નેએ માથે પાઘડીને કેડીયું પહેરેલ હતાં. જીવાભાઈની ભક્તિ સંતબાલજી પ્રત્યે પણ એટલીજ. વાતમાં કહે “ગીયા વરસે બાપુને મેં ચિઠ્ઠી લખી દર્શને આવવા પુછાવેલું. ઘણાં વરસ થઈ ગયાં. બાપુના દરસન નથી કીધાં. આમ તો બાપુ અમારા રૂદિયામાંજ રહે છે. કાયમ રોજ સાંજે હું ભક્તિ અડધો કલાક કરું ત્યારે બાપુ નજરે દેખાય. પણ ગીયા વરસે થયું લાવને ગામ જઈ બાપુનાં તાંજા દરસન કરી આવું એટલે ચિઠ્ઠી લખી. પછી બાપુનો જવાબ આવ્યો હતો. લખતા તા ‘હમણાં રેલવેનાં ભાડાં ઘણાં છે અને મોંઘવારી છે તો આવવાનો ખર્ચો ન કરો તો સારું એટલે પછી મેં માંડી વાળ્યું. આ ઉપવાસ પૂરા કર્યા કેડે હવે બાપુને લખવા વિચાર છે. જો હા લખશે તો આ વખતે દર્શન કરવાની ઘણી કામના છે મનમાં. આમ વાત જીવાભાઈ સાથે થઈ. આમાં વખાણ કોનાં કરવા, કાકાનાં કે ભત્રીજાનાં ? એકથી એક ચઢે તેવા આ ભક્તો કેવા ?
‘ગો-વધ બંધી' માટે વિનોબાજીના આમરણ ઉપવાસ ન આવે તે માટે એકવીશ દિવસ (૧-૪-૭૯ થી ૨૧-૪-૭૯) ઉપવાસ ગુરુદેવ કર્યા.
ગાય પ્રશ્ન માત્ર ભારતીય નહીં પરંતુ જાગતિક પણ છે; જૈન સાધુઓએ આ પ્રશ્ન ઉપાડી લીધો હોત તો જૈનધર્મ “વિશ્વધર્મ” છે તે યથાર્થ બની રહેત
મૂળે તો ‘ગાય પ્રશ્ન’” માત્ર ભારતીય નથી. ભારત દ્વારા જગકલ્યાણની રીતે એ “ગાયપ્રશ્ન” જાગતિક પણ છે જ. હવે જો કોઈ જૈન સાધુ આમાં મુખ્ય નિમિત્ત બનેલ હોત તો જૈન ધર્મ “વિશ્વધર્મ” છે તે વાત યથાર્થ બની રહેત. પરંતુ ગાંધીજી વૈષ્ણવધર્મી (જૈનેતરધર્મી) હોવા છતાં શ્રીમદ્ની સત્યધર્મ (જૈનધર્મ)ના ઉદ્ધારની વાત ઝીલી અહિંસા, સત્ય, સંયમ, ત્યાગ અને તપમાં એમ સર્વાંગી પણે આગળ વધ્યા. એટલે એક અર્થમાં ગાંધીજી આગળ વધી ગયા અને જૈન સાધુ વર્ગ પાછળ રહી ગયો ગણાય, અને તેટલે અંશે જૈન સાધુ વર્ગની એ ઉણપ પણ લેખાયજ. કલ્પસૂત્રમાં આવતી ‘પુરુષજ્યેષ્ઠ’ અથવા પુરુષ-પ્રધાન વાત પણ ધર્મ ક્રાંતિમાં જૈન સાધુએ પહેલ કરવી ઘટે એમ સૂચવે છે. અલબત્ત જૈન સાધુ કરતાંય થોડા આગળના જીવનમાં જઈ લોંકાશાહે શ્રાવક જીવનમાં તો સફળ કરી બનાવ્યું. અલબત્ત પછીથી પૂ. ધર્મસિંહજી મુનિ, પૂ. ધર્મદાસજી મુનિ અને પૂ. લાલજી ઋષિ, સાધુ જીવનમાંની
શ્રી સદ્ગુરુ સંગે : વિશ્વને પંથે
