________________
૧૯૯
આધ્યાત્મિક કક્ષા પમાય જ નહીં, એમ પણ માને છે. ઉપરાંત ગાંધી વિચારથી ઠીક ઠીક કસાયેલા લોકો પણ એમના સાથીઓમાં છે, એટલે શ્રીમદ્ભા નામે બાવાઓ થવા લાગ્યા છે, તેમ અહીં થાય તેવું નથી. સંતો તરફનો આદરભાવ પણ આ સૌને અતિ ગણાય તેવો છે. અલબત્ત અત્યારે ઝોક સર્વસંગ પરિત્યાગ તરફ અને નિવૃત્તિ તરફ વધુ છે પણ શરૂઆતમાં તો આ માર્ગે જનારમાં એવું હોયજ. દિગંબર તીર્થો તરફ અને દિગંબર સાહિત્ય તરફ વધુ ઢળવું આ દૃષ્ટિએ એમનું બને છે પણ ધીરે ધીરે સમતુલા આવી જવા સંભવ ખરો.
અનંત જીવોની આત્મક્યતા જૈન આગમોમાં કેવળજ્ઞાન પણ પ્રાપ્ત તો તેને જ થાય છે જે પ્રત્યક્ષ યા પરોક્ષ તીર્થકર કૃત જૈન સંઘ પ્રત્યે અભિમુખતા સતત સાધી લે છે.
ખરી રીતે તો આ બધું જોતાં એક બાજુ આત્મા નિરનિરાળા શરીરમાં નિરનિરાળો છે તેમ દઢાવવાથી નિર્લેપતા કેળવાય અને અંતે તો અનંત જીવો છતાં આત્મા એક પણ છે તેમ દેઢાવવાથી ઓતપ્રોતતા પણ સધાય છે. તા. ૩-2-79
સંતબાલ
સર્વાગીણ સાધનામાં સત્વ, રજસ અને તમસનું સ્થાન
આપણે એકવાર તમોગુણ, રજોગુણ, સત્ત્વગુણ અને ત્રિગુણાતીતની ચર્ચા કરી ગયા હતા, તે યાદ છે ને? તમોગુણ ઉપર રજોગુણ નજીકનો હોઈ તમોગુણને કાબૂ રાખવામાં રજોગુણજ કામ આપી શકે. એવુંજ રજોગુણ ઉપર સત્ત્વગુણનો કાબૂ આવી શકે સીધો ત્રુગુણાતીતનો નહી. આ દષ્ટિએજ સર્વાગીણ સાધનામાં રાજ્યતંત્રનો તમોગુણ અનિવાર્ય છે કારણ કે તમોગુણ ઉપર તેવો રજોગુણજ કાબૂ રાખી શકે. એવા રાજ્ય ઉપર રજોગુણ છતાં સત્ત્વગુણાભિમુખ જનતાનો કાબૂ હોય. આ દૃષ્ટિએ કોંગ્રેસના બંધારણમાં ગાંધીજી સત્ય અહિંસા લાવવા માંગતા હતા. હવે તે કામ ભાલ નળકાંઠા ખેડૂત મંડળ અન્વયના ખેડૂત મંડળો લાવી શકે તે માટે આખાય દેશનું ખેડૂત મંડળ એ પદ્ધતિએ કરવા માગીએ છીએ. કોંગ્રેસ વર્ષોથી (ભલે રાજકીય ક્ષેત્રે પણ) ઘડાએલું લોકબળ હોવાથી ભારત દ્વારા જગકલ્યાણની દિશામાં કામ કરવું હોય, તો તેને સૈદ્ધાંતિક રીતે અને નામની રીતે બન્ને રીતે બચાવવું જોઈએ. આ કામ જનસંગઠનો અને તેમાંય મુખ્યત્વે ગ્રામજન સંગઠનોનું છે. નૈતિક ગ્રામ સંગઠનનું ખેડૂત મંડળ એ મુખ્ય અંગ છે.
સંતબાલ
શ્રી સદ્ગુરુ સંગે : વિશ્વને પંથે
