________________
૧૮૩
બજાવે છે તેમ લાગે છે, તેમ સાચા સાધુ સાધ્વી સંન્યાસીઓને પોતે માત્ર માનવજાત માટે નહીં બલકે પ્રાણિમાત્ર માટે જે કાંઈ કરે છે તે કર્તવ્ય રૂપજ લાગે છે. આથી “સત્વે જીવકરું શાસન રસી, ઐસી ભાવ-દયા મન ઉલસી” એમ કહેવાયું. મતલબ કે સાધુ સાધ્વી સંન્યાસીઓને તો પ્રાણીમાત્રને જિન શાસનના રસિયા એટલે કે સત્ય ધર્મમાં રસિયા બનાવવાની તાલાવેલી હોવી જોઈએ. તોજ તેઓ સાચા સાધુ સાધ્વી સંન્યાસી આજના યુગનાં કહી શકાય. અને પ્રાણીમાત્રને સત્ય ધર્મના રસિયા બનાવવા હોય તો એ પ્રાણીમાત્રનો વાલી તો માનવીજ બની શકે તેમ છે. માનવી માત્રને સૌથી પ્રથમ સત્યધર્મમાં રસિયા બનાવવા રહ્યા. આ દિશામાં મૈયા અને સદ્દગત ગુરુદેવને પ્રતાપે એક અંશે પણ જવાતું હોય તો તે માત્ર કર્તવ્યભાવના છે. એથી વિશેષ કાંઈ નહીં. વારંવાર પોતે માનેલા ગુરુની તારીફ કરવી તે પ્રાથમિક અવસ્થામાં ભલે જરૂરી હોય, પરંતુ આગળ વધવા માટે તો આચરણની જરૂરીઆત છે.
સંત વિનોબાના બે મોટાં કામો સંત વિનોબા માટે “પલાયન વૃત્તિ” તો ન લેખાય પણ ગાંધી શિષ્ય તરીકે તેઓ, શ્રી જે. પી., ઈન્દિરાબેન અને પ્રિય મોરારજીભાઈને જોઈ શક્યા હોત તો વધુ સારું થાત એમ કહી શકાય.
બાકી એમણે ભૂદાન જેવી વિશ્વવ્યાપી હિલચાલ ચલાવી અને વેરવિખેર રચનાત્મક કાર્યકરોની સંસ્થા સર્વ સેવાસંઘ રૂપે બનાવી એ બે મોટાં કામો થયાં. અલબત્ત, રાજકારણ સાથે લીધું હોત તો ઘણું સારું થાત, પણ પ્રથમથીજ તેઓ રાજકારણથી અળગા રહ્યા છે જ એટલે શું કરે? પોતે કબૂલ પણ પ્રથમથીજ કરે છે કે સંસ્થાકીય બાબતમાં ગાંધીજીજ કરી શકતા. તા. 20-7-18, ગુરુપૂર્ણિમા
સંતબાલ
પૂના, તા. 11-7-78
સંકલ્પ પૂર્તિનું મહત્ત્વ મૈત્રી' માસિકના જૂન અંકમાં “સંકલ્પની શક્તિ” એ વિનોબાજીના લેખ અંગે ગુરુદેવે હમણાના બે પત્રોમાં ઉલ્લેખ કર્યો છે. લેખ પૂરો વાંચવા ઈચ્છા હતી તેથી ગુરુદેવે તે અંક મારા પત્રથી પોસ્ટ દ્વારા પૂના મોકલાવ્યો. લેખમાંથી મુદ્દો :
શ્રી સગર સંગે : વિશ્વને પંથે
