________________
૧૮૧
કહેલું છે. સામાન્ય રીતે ઓધ પરંપરામાં વહેતી માનવજાત ધમાલિયા પ્રવૃત્તિનેજ પુરુષાર્થ માની શ્રેમમાં પડી જતી હોય છે. સંત વિનોબાએ કાર્ય ન કરવું - તેને નિવૃત્તિ ન કહેવાય તેમ ભૂમિપુત્રમાં ઠીક ઠીક પ્રતિપાદન કર્યું છે. જૈન સૂત્ર ઉત્તરાધ્યયનમાં પણ કહ્યું છે : સંયમમાં પ્રવૃત્તિ તેજ સાચી પ્રવૃત્તિ છે. અને આ સંયમમાંથી નિવૃત્તિ તેજ સાચી નિવૃત્તિ છે. શ્લોક આ પ્રમાણે ગુજરાતીમાં “સાધક સહચરીમાં છે :
“પ્રવૃત્તિને નિવૃત્તિ બે વૃત્તિઓ સર્વ જીવને,
પ્રવૃત્તિ સંયમ રાખો, ને નિવૃત્તિ અસંયમે.” તા. 28-5-78
સતલાલ
ચિંચણ - સમાધિનો હેતુ નોંધ : ચિચણમાં મુનિશ્રી સંતબાલજી તેમના ગુરુદેવ શ્રી નાનચંદ્રજી તથા બીજાઓની સમાધિ ચણવા અંગે ડાયરીમાં નોંધ છે તથા નકશો છે તે અંગેનું ગુરુદેવનું લખાણ નીચે મુજબ છે. પૂના, તા. 22-78
લગભગ ૪૫ વર્ષ પહેલાં અવસાન પામેલા સત્પરુષ વલ્લભરામ સૂર્યરામ વ્યાસ રચિત “વલ્લભ-પ્રણવ વિજ્ઞાન” પુસ્તક મણિકાન્તભાઈ વાંચી સંભળાવતાં. શરૂમાં ખાસ રસ આવ્યો નહીં પણ જેવું ગુરુ-સદ્ગર વચ્ચેની ભિન્નતા બતાવતું પ્રકરણ આવ્યું એટલે કાન ચમક્યા - ઘણો રસ આવ્યો. આ આખુંએ પ્રકરણ સાંભળતાં ગુરુદેવ નજર સામે સતત રહ્યા. ગુરુ અને સદ્ગરમાં ફેર છે તે લેખકે આબાદ અને સચોટ રીતે બતાવ્યો છે. શાસ્ત્ર પુરાવાઓ અને કથનો આપીને જે અત્રે નોંધવું ખૂબ જરૂરી જોઉં છું. - ગુરુદેવને સમજવા માટે.
ગુરુ મહિમા - અષાઢી પૂર્ણિમાનો સંદેશ
ગુરુપૂર્ણિમાનો આ દેશમાં અપૂર્વ મહિમા છે. અને “નગુરો' એ એક ગાળરૂપ શબ્દ બની ગયો છે. તેમજ “ગુરાનો સંગ ન કરીએ રે' તેમ જોર પૂર્વક કહેવાયું છે, કારણ કે પ્રત્યક્ષ ગુરુ વિના અથવા અંતરતમ સત્યની અજોડ તાલાવેલી રૂપ ગુરુ પ્રતીતિ વિના સ્વચ્છંદતા, અહંતા-મમતા દૂર થઈ શકે તેમ નથી. પરંતુ સાથો સાથ “ગુરુ” તત્ત્વ જેને સવિશેષ લાગુ પડે છે તેણે પણ પોતાના એ પદની જવાબદારી ખાસ સમજી લેવી જોઈએ. આ
શ્રી સગુરુ સંગે : વિશ્વને પંથે
