________________
૧૯ER
બહુ મદદગાર બનવા સંભવ છે. જેમ રમા-બલવંતની હાદિક એક્તામાં બહારનો પુરુષાર્થ દા. ત. સંગીત જેવા માધ્યમથી - જરૂરી છે તેમ આવો આંતરિક પુરુષાર્થ પણ જરૂરી છે. - વ્યાપારમાં સત્ય નીતિ, ન્યાય એ ધોરણો ચોમેરના જૂઠાણાં, અનીતિ અને અન્યાય વચ્ચે જાળવવા આકરા નહીં પણ ઘણાં આકરાં લાગે તે સ્વાભાવિક છે, પણ એકવાર જો દેઢ આગ્રહ થાય તો સરવાળે તે જ આનંદદાયક અને ચમત્કારિક પરિણામ આપે છે. તા. 25-18
સંતબાલ
આપણી પ્રસન્નતા-અપ્રસન્નતામાં આપણા દૂર રહેતા આત્મજનોના
સતુ પ્રયતોનો પણ ફાળો હોય છે અત્યાર લગી મોટે ભાગે આપણે આપણા (સ્વલક્ષી) પ્રયત્નનું જ સુપરિણામ માનીએ છીએ, પણ કેટલીય વાર આપણી પ્રસન્નતામાં કે અપ્રસન્નતામાં દૂર રહેલાં છતાં આપણા આત્મીય લેખાતા જનોના સતુ પ્રયત્નો પણ ફાળો આપતાં હોય છે. એથીજ પ્રત્યક્ષ હોય ત્યારે આપણે આપણાં એ આત્મિક જનો પ્રસન્ન રહે તેવો પ્રયત્ન કરવો, એ સરવાળે આ રીતે આપણા લાભમાં છે. નહીં તો મોઢામોઢ આપણા તાપથી ન બોલે પણ મનમાં અપ્રસન્નતા સંઘર્યા કરે, તો દૂર ગયા પછી પણ આપણને યાદ કરતી વખતે અપ્રસન્નતાજ વેર્યા કરતાં હોય.
આપણા દેશે ભૌતિક દિશામાં જેમ ઘણી પ્રગતિ કરી છે, તેમ સીધી નહીં છતાં આડકતરી રીતે આધ્યાત્મિક દિશામાં પણ ઘણી ઘણી પ્રગતિ કરી છે. એક સાદો દાખલો, આપણી ગાંધી-જવાહરે દોરી આપેલી સક્રિય તટસ્થતાની રાજનીતિ !
૧. સંત સંકલન, ૨. અધ્યાત્મલક્ષી સેવક સંસ્થા, ૩. નૈતિક જન-સંગઠન, ૪. કોંગ્રેસી સિદ્ધાંતવાળું રાજકીય સંગઠન જિલ્લે જિલ્લે થવું જોઈએ
ભારતીય ગામડામાં એ નૈતિક સાંસ્કૃતિક જળવાયાં છે જ ધૂળધોયા બનીને તે શોધવાં જ પડશે. આપણે જે ચાર તત્ત્વો : (૧) સંત સંકલન (૨) નૈતિક્તા અધ્યાત્મલક્ષીવાળું સેવક સંસ્થા તત્ત્વ (૩) નૈતિક જનસંગઠન અને (૪) કોંગ્રેસી સિદ્ધાંતવાળું રાજકીય સંગઠન અને તેવું રાજ્યતંત્ર જિલ્લે જિલ્લે થાય, એમ આ માટેજ કહીએ છીએ. તા. 24-5-78
સંતબાલ શ્રી સદ્ગુરુ સંગે : વિશ્વને પંથે
