________________
૧૩
અને અયોગ્ય કાર્યોથી ગુરુદેવનું સંતહૃદય હવે ઊકળી ઊઠ્ય છે, ઊંડું દુઃખ અને
ગ્લાનિ અનુભવે છે. જે બહારથી ભાગ્યેજ દેખાય કે સમજાય. વિ. વા. તા. ૧૬૧૨-૭૬ના અંકમાં મધ્યપ્રદેશની એક બહેનના પતિ મીસા નીચે પકડાયા છે. તે પત્રના જવાબમાં ગુરુદેવ લખે છે કે, “કોઈપણ અહિંસામાં માનનાર અને લોકશાહીમાં ચૂંટણીમાં લોકનિયુક્તિ (એટલે કે ચૂંટાઈ આવેલા) સભ્ય પર ફરજિઆત દબાણથી રંજાડવાનો સક્રિય વિરોધ કરનાર નાગરિકને હવે વહેલામાં વહેલા મુક્ત કરવા જોઈએ એમ મને લાગે છે. આખરે પણ જનતંત્ર તોજ સ્વસ્થ, શુદ્ધ અને લોકલક્ષી રહી શકે છે કે તો જનતા પોતેજ કોઈપણ જનતંત્ર વિરોધી આંદોલનનો અહિંસાથી સફળ પ્રતિકાર કરતી થાય.”
શબ્દો અને લખાણ એ બતાવે છે કે ગુરુદેવનું હૃદય સરકારના વિચિત્ર વલણોથી હવે વધુ અને વધુ તપતું જાય છે. વ્યથિત થતું જાય છે. ઈન્દિરાની સારી મજબૂત-બાજુ પર નજર રાખી આજ સુધીનો ગુરુદેવે રાષ્ટ્ર અને વિશ્વદૃષ્ટિએ તેનો - ઈન્દિરાનો - પક્ષ લીધો. પણ જે રીતે વ્યક્તિગત લાભો માટે તેણીનો પગ હવે પ્રતિદિન નીચે ઘસાતો જાય છે, તેનો ખ્યાલ કરતાં ગુરુદેવને હવે રાષ્ટ્રહિત દેખાતું નથી તેમ લાગે છે. આ પ્રમાણે દેશમાં આજે ઠેર ઠેર સંતોના હૃદય સરકાર વિરુદ્ધ ઊકળી રહ્યાં છે. તેનો અર્થ એવો લાગે છે કે વર્તમાન સરકારની ગેરનીતિ-રીતિ સામે કુદરત કોઈ જબ્બર આંદોલન હવે ઊભું કરી રહી છે.
ઈદિરા - એક ઉપયોગી સંસ્થાના “નીભાવનાર
સાધ્વી દમયંતીબાઈ અને પ્રિય ચીમનભાઈ આ વખતે ખેંચી જવામાં ગુરુશતાબ્દી મહોત્સવ નિમિત્તે મુખ્ય બન્યા હોય તેઓ મુશ્કેલીમાં ન મુકાય તે મારે જોવું જોઈએ. પણ સાથોસાથ આપણે માત્ર ધર્મક્રાન્તિની દિશાના પ્રયોગને કારણેજ ઈન્દિરાબેનને વ્યક્તિ તરીકે નહીં પણ એક દેશ અને દુનિયા માટે ઉપયોગી સંસ્થાના નીભાવનાર તરીકે મહત્ત્વ આપીએ છીએ. કટોકટી લંબાવવી અને તેમાંય પણ પ્રિય મોરારજીભાઈ, શ્રી જે. પી. અને સર્વોદય કાર્યકરોને જેલમાં કે અટકાયતમાં લાંબા વખત રાખી મૂકવા એ યોગ્ય નથી તે વાત ગુંદી મુલાકાતને પરિણામે ઈન્દિરાબેન સમજી શકત એવો પણ ખ્યાલ ખરો, અને પ્રસંગ પડે ત્યાં જે લાગે તે કહેવું એ પણ ખરું. તા. 23-6-77
સંતબાલ
શ્રી સગુરુ સંગે : વિશ્વને પંથે
