________________
ક્ષમાપના હવે સૌ પ્રાણીઓને હું, ખમાવું સર્વથા ખમું; સુધા અદ્વૈતની પીવા,
વૈર ઝેર બધાં વમું. ૪૮ દ્રવ્ય પ્રતિક્રમણ તથા ભાવ પ્રતિક્રમણક
(તોટક) અપકૃત્ય તણા પથથી વળવું, વળી સત્ય તણા પથમાં પડવું; થયું દ્રવ્ય વિશુદ્ધ પડિક્કમણું, વળી ભાવ થકી પણ પૂર્ણ થજો. ૧ અહિત છો મંગલ રૂપ આપ, સિદ્ધો તથા સાધક સાધુધર્મ; સલ્લાસ સૌ મંગલ મંગલોમાં, સત્યે ભર્યું જીવન માંગલિક. ૨
પતિત પાવન
(અનુ૫) આદ્યશક્તિ પરમશક્તિ, બ્રહ્મા વિષ્ણુ મહેશ્વર, રામ કૃષ્ણ કહે કોઈ, બુદ્ધ, અહંન્ત ઈશ્વર. ૧ વીર, શાક્ય, ઈસુ ખ્રિસ્ત ને મહમ્મદ, નાનક, શંકર, સહજાનંદ નામ લૈં કૈંક પૂજતા. ૨ ઢાળું શિર, પડું પાય તેને વંદું લળી લળી,
હૈયું, મન, મતિ, પ્રાણ, સમર્પ શુદ્ધ ભાવથી. ૩
અસત્ય તરફ ખેંચાણ છે ત્યાં પ્રતિક્રમણ છે અર્થાતુ પાછા ફરવાપણું છે, પણ સત્યમયતા છે, ત્યાં જ અપ્રતિક્રમણ છે. એ અપ્રતિક્રમણીય સહજ દશા પામવા માટે જ પ્રતિકમણ છે. સર્વથા ભાવ પ્રતિક્રમણ બોધી બીજ પછી સુલભ છે, કારણ કે ત્યાં તે દશામાં સંવર સહજ છે. પણ એ દશા ન હોય ત્યાં લગી દ્રવ્ય પ્રતિક્રમણ ગણાય !
