________________
૪ ઃ વિકાસ વર્ગ मूलाउ खंघप्पभवो दुमस्स, खंघाउ पच्छा समुर्विति साहा । साहप्पसाहा विरुहंति पत्ता, तओ सि पुष्पं च फलं रसो अ॥१॥
મૂળથી થડ વૃક્ષોનાં ડાળીઓ થડથી ઊગે; ડાળીથી ડાંખળીઓ ને પાન, ફૂલ તથા ફળ. ૧
જેમ મૂળથી વૃક્ષનું થડ; થડમાંથી શાખા, શાખામાંથી પ્રતિશાખા અને તેમાંથી પાંદડાં ઉત્પન્ન થાય છે અને પછી ક્રમથી તે વૃક્ષમાં ફૂલો, ફળો અને મીઠો રસ ઉદ્દભવે છે –
દશ. ૯, ૧, ૨ : ૧ एवं धम्मस्स विणओ, मूलं परमो से मुक्खो। जेण कित्ति सुअं सिग्धं नीसेसं चाभिगच्छइ ॥ २ ॥ વિનય ધર્મનું મૂળ ક્રમથી મોક્ષને ફળે; કીર્તિ જ્ઞાન પ્રશંસા ને કલ્યાણ પ્રાપ્તિ તે થકી. ૨
તે જ પ્રમાણે ધર્મરૂપ વૃક્ષનું મૂળ વિનય છે અને તેનું અંતિમ પરિણામ (એટલે કે રસ રૂ૫) મોક્ષ છે. તે વિનયરૂપી મૂળ દ્વારા વિચક્ષણ સાધક; આ લોકમાં કીર્તિ, જ્ઞાન અને મહાપુરૂષો દ્વારા પરમ પ્રશંસા પામે છે અને ક્રમશઃ પોતાનો આત્મવિકાસ સાધી અંતે પરમ કલ્યાણ અર્થાત્ મોક્ષ પણ પામે છે.
દશ. ૯. ઉ. ૨ : ૨ सवणे नाणे य विनाणे, पच्चक्खाणे य संजमे । अणासवे तवे चेव, वोदाणे अकिरिय सिद्धि ॥ ३ - ४ ॥
