________________
૯૪
યતિવર્ગનું વૈર આથી તો ઊલટું ખૂબ વધવા લાગ્યું. અને તે કોઈપણ પ્રકારે તેનો બદલો લેવા માટે એકીટસે તાકી રહ્યા હતા. એકદા અમદાવાદમાં શ્રીમાન લવજીઋષિ ગયેલા. ત્યાંના ઓસવાળો વગેરે પૈકી ઘણાઓને તેમણે શાસ્ત્રોનું પરમ રહસ્ય સમજાવી પોતાના અનુયાયી બનાવ્યા હતા. અને તેમાંથી ૨૩ વર્ષની વયે સોમજી નામના દસા પોરવાળ વણિક ગૃહસ્થ દીક્ષા સુદ્ધાં લીધી હતી.
એકદા શ્રીમાન લવજીઋષિ અને તેમના ત્રણ શિષ્યો ચંડિલ ભૂમિથી પાછા ફરી રહ્યા હતા અને એક મુનિ ચાલતાં ચાલતાં જરા પાછળ પડી ગયેલા. આ અજાણ્યા મુનિને રસ્તો દેખાડવાને બહાને માર્ગમાં મળેલા કેટલાક યતિઓ પોતાના દેરાસરમાં લઈ જઈ તેને ગુમ કરી દીધા. અને અંતે તે કાયમને માટે ગુમ થયા.
આ વાતની જ્યારે લવજી ઋષિના ભક્તોને ખબર પડી ત્યારે શ્રાવકો ઉશ્કેરાઈ ગયા અને કોઈ પણ રીતે તેનું વૈર વાળવાનો તેમણે નિરધાર કર્યો. આ વખતે લોંકાશાહના તે સાચા સપૂત શ્રીમાન લવજીઋષિએ પોતાના અંતઃકરણમાં વૈરવૃત્તિને ન આવવા દેતાં તેઓને સમજાવ્યું કે, ભાઈઓ ! ર દિ વૈરું વૈરેન શાસ્થતિ | વૈર કદી વૈરથી શાન્ત થતું નથી. તેને શાન્ત કરવાનો ઉપાય સ્નેહ છે, વૈર નથી ; અને એ પણ બિચારા પોતે દોષિત નથી. પ્રકૃતિના પ્રકોપો આવા જ હોય છે. જૈનદર્શનનું પરમ રહસ્ય સમજાવી એ મુનિરાજે આ રીતે પોતાના ભક્તોને શાન્ત કર્યા. પોતાના વહાલા શિષ્યના આવા કારુણિક અંત પ્રસગે પણ આવું ધર્ય-આટલી શાન્તિ હોવી એ તેમના આત્મસામર્થ્યનીઆત્મભાનની-આત્મસાક્ષાત્કારની આબેહૂબ પ્રતીતિ છે. ધન્ય હોય એ લોંકાશાહના પરમ અનુયાયીને.
આ બે પ્રસંગોથી એક બાજુ ધર્મના વિકારનું ભયંકર દર્શન થાય છે અને બીજી બાજુ સાચા ધર્મનું સુધાદર્શન થાય છે. આ બન્ને પ્રસંગમાંથી શ્રીમાન લોંકાશાહના જીવન પ્રસંગ જેવું જ એક ધર્મ ક્રાન્તિકારના હૃદયની યોગ્યતાનું સ્પષ્ટ દર્શન થાય છે,
આ સિવાય બીજા પણ તેમના જીવનમાં સંકટોના ઘણાયે પ્રસંગો આવી ગયા છે. પરંતુ સુવર્ણને જેમ જેમ તપાવવામાં આવે તેમ તેમ સુવર્ણ શુદ્ધ થાય
ધર્મપ્રાણ : લોંકાશાહ
