________________
રામનવમીની આપો. આ વલણ તો એક કોમવાદની સામે બીજો કોમવાદ, ઊભો કરે છે જ્યારે વી.પી. સિંઘને ચૂંટણી લડવાનો વારો આવ્યો ત્યારે એમને પણ પૂછવામાં આવ્યું કે તમારી પાસે આરીફ મહંમદ ખાન હતા. તમારે ચૂંટણી જીતવી હતી તો તમે એમને ઘેર બેસાડી દીધા. અને તમે શાહી ઈમામને લઈને રખડયા. તમારામાં અને રાજીવ ગાંધીમાં, તમારામાં અને ઈન્દિરા ગાંધીમાં અને કોંગ્રેસમાં શું ફેર ? રાજકોટ આવ્યા. ચીમન મહેતા સાથે હતા. એમની સાથે ડાયલોગ કર્યો ઉગ્ર વિવાદ કર્યો કે તમે આરીફ મહંમદખાનને બેસાડી દીધા. તમારે શાહી ઈમામ જ જોઈએ છે? વી.પી. સિંઘે જવાબ આપ્યો કે ભાઈ, સમાજ સુધારવાનો ઠેકો અમે નથી લીધો. એ કામ તો તમારું છે. મેં કહ્યું, વાંધો નહીં તમે સમાજ સુધારક નથી એ હું સમજું છું. પણ તમે સમાજને બગાડવાનો ઠેકો લીધો છે? કમ સે કમ સમાજ બગડે એવા કાઉન્ટર એકશન તો ના લો. સમાજ સુધારકને મદદ થાય એવું વલણ કરો ને ! કમ સે કમ ન્યુટ્રલ થઈ જાવ. તમે આરીફ મહમંદખાનને સાથે ન લીધા વાંધો નહીં. તો શાહી ઈમામને પણ ન લીધા હોત તો સારું હતું. પણ તમે તો મત મેળવવા માટે તો ગમે તેનો સાથ લો છો.
આપણે જ્યારે આઝાદ થયા અને પાકિસ્તાનની રચના ધાર્મિક આધાર ઉપર ઈસ્લામિક રિપબ્લિક તરીકે થઈ. અને ઘણા લોકોને એમ હતું કે ભારત પણ હિન્દુ રાજ્ય જાહેર થશે. એનાં ઘણાં કારણો હતાં. પણ આપણે એ માર્ગે ન ગયા સદ્ભાગ્યે. આપણા નેતાઓ દૂરદેશી વાળા ઘણા સારા પરિપકવ હતા. પણ પછી પાકિસ્તાનની રચના ધર્મને આધારે થયા પછી બે વસ્તુ અગત્યની બનતી હતી કે જે મુસ્લિમ સમાજ અહીંયાં રહી ગયો એની મોટી ફરજ બનતી હતી કે હવે અમે
જ્યાં ભારતમાં રહીએ છીએ, એ ખરા અર્થમાં સેકયુલર છીએ, એવું ગાઈ બજાવીને પુરાવા આપવાની જરૂર નથી. મુસ્લિમોએ કોઈ અપરાધ ભાવ અનુભવવાની જરૂર નથી. પણ એક બાજુ એમનું વર્તન એવું પણ ન હોવું જોઈએ કે, જેથી સતત તેમના પર આંગળી ચીંધવામાં આવે કે, ભાઈ તમે હજી સેક્યુલર નથી બન્યા.
શાહબાનુ કેસમાં મોટામાં મોટી કસોટી થઈ ગઈ ભારતના મુસ્લિમોની. શાહબાનુનો કિસ્સો સમજવા જેવો છે. મુસ્લિમ મહિલાને ચાલીસ વર્ષથી ભરણપોષણ મળતું હતું કાયદા મુજબ. એ રાતોરાત થયેલો કાયદો નહોતો. સુપ્રીમ કોર્ટે અચાનક ચુકાદો નવો આપ્યો નહોતો. અને ચાલીસ વર્ષથી ભરણપોષણ મળતું હતું એમાં કોઈ મુસ્લિમ લીગે વિરોધ કર્યો નહોતો. જમિયતે એક બીજાને સમજીએ
૨૫