________________
મૂળગામી ફેરફારો માટે સરકારને સૂચનો
હાલના કાયદાથી પંચાયતી રાજ સંસ્થાઓને સાચા અર્થમાં સ્વશાસનના અધિકારો આપવામાં આવ્યા નથી. સરકારી વિકાસ યોજનાઓના અમલીકરણ માટેના એજન્ટ તરીકેની ભૂમિકા આ કાયદાએ પંચાયતોને આપી છે. ગામડાની કક્ષાએ સાચું ગ્રામ સ્વરાજ સ્થપાય અને પં.રા. સંસ્થાઓ યોગ્ય રીતે સ્વશાસનની સંસ્થાઓ બને તે માટે નીચે પ્રમાણેનાં સૂચનો કરવામાં આવે છે. (૧) ગ્રામ કક્ષાનાં સ્થાનિક પ્રાકૃતિક સાધનો જેવાં કે ખેડવાણ અને બિનખેડવાણ જમીન, જળાશયો, ગ્રામ જંગલ, ગૌચર વગેરેનો પૂરેપૂરો વહીવટ કરવાના અધિકાર ગ્રામ સભાને સુપ્રત કરવા જોઈએ. (૨) ગ્રામ સભાના આદેશ અન્વયે ગ્રામ પંચાયતે રોજબરોજનો વહીવટ કરવો જોઈએ. (૩) અત્યારે રાજ્ય કક્ષાએથી પં.રા. સંસ્થાઓને જે રકમ આપવામાં આવી છે તેમાંની મોટા ભાગની રકમ તો સરકારી વિકાસ યોજનાઓ ચલાવવા માટેની હોય છે. ખૂબ જ મામૂલી રકમ પં.રા. સંસ્થા પોતાની મુન્સફી પ્રમાણે વાપરી શકે તેવી હોય છે. વસ્તુતઃ ગ્રામ વિસ્તારમાંથી રાજ્ય કોષમાં ગંજાવર રકમો સીધા અને આડકતરા કરવેરા દ્વારા જમા થતી હોય છે. આવી રકમનો સારો એવો હિસ્સો પં.રા. સંસ્થાઓ પોતાની મુન્સફી પ્રમાણે વિકાસ યોજનાઓ માટે વાપરી શકે તે રીતે સરકારે આપવો જોઈએ. (૪) હાલના કાયદા પ્રમાણે વિકાસ કમિશનર અમુક ચોક્કસ સંજોગોમાં કોઈ પણ સ્તરની પંચાયતને સુપરસીડ કરી શકે છે તેમજ તેનું વિસર્જન પણ કરી શકે છે. પં.રા. સંસ્થા ઉપર કુઠારાઘાત કરે એવી સત્તા કોઈ અધિકારીને પછી ભલે ને તે ગમે તેવી ઉચ્ચ કક્ષાના અધિકારી હોય તેને આપવી ન જોઈએ. (૫) વળી .રા. સંસ્થાના હોદેદારોને સસ્પેન્ડ કરવા, હોદા ઉપરથી બરતરફ કરવા, હોદેદારોની ચૂંટણી અંગેના વિવાદમાં નિર્ણય કરવો જેવી બાબતો અંગેની સત્તા મહદઅંશે રાજ્ય સરકારના અધિકારીઓને અને કંઈક અંશે ઉચ્ચ સ્તરની પં.રા. સંસ્થાઓને અપાયેલ છે. આના કારણે સત્તાનો
પ0
