________________
દુરૂપયોગ થવાનો અથવા એવી આશંકા ઉભી થવાનો સંભવ છે.
આથી ઝીણાભાઈ દરજી સમિતિએ સિત્તેરના દાયકામાં કરેલી ભલામણ મુજબની વ્યવસ્થા કરવી જોઈએ. સૂચિત વ્યવસ્થા નીચે મુજબ છે. (૧) રાજ્યમાં વિભાગીય સ્તરે એક વિભાગીય ટ્રીબ્યુનલ સ્થાપવી. આ ટ્રીબ્યુનલ ના અધ્યક્ષ સેશન્સ અને ડીસ્ટ્રીક્ટ જજના સમકક્ષ ન્યાયિક અધિકારી હોય, ઉપરાંત તેમાં વહીવટી અનુભવ ધરાવતાબે અન્ય સભ્યો હોય. આ ટ્રીબ્યુનલને નીચેના કિસ્સાઓમાં નિર્ણય લેવાના અધિકાર હોવા જોઈએ.
(ક) સરપંચ, ઉપસરપંચ તથા તાલુકા પંચાયતના પ્રમુખ, ઉપપ્રમુખનું સસ્પેન્શન અને બરતરફી.
(ખ) ઉપરોક્ત હોદેદારોની ચૂંટણી બાબતમાં વિવાદ ઉભો થયો હોય તેવા કિસ્સામાં નિર્ણય કરવો.
(ગ) ગ્રામ પંચાયત અને તા. પં. ના સભ્યપદની ગેરલાયકાત. (૨) રાજ્યકક્ષાએ હાઈકોર્ટના જજના સમકક્ષ ન્યાયિક અધિકારીના અધ્યક્ષપદે રાજ્યકક્ષાની ટ્રીબ્યુનલ સ્થાપવી. ઉપર પ્રમાણેની સત્તા જીલ્લા પંચાયતના હોદેદારોના કિસ્સામાં રાજ્યકક્ષાની ટ્રીબ્યુનલને હોવી જોઈએ. વળી વિભાગીય ટ્રીબ્યુનલના નિર્ણય ઉપરની એપેલેટ ઓથોરિટી તરીકે પણ રાજ્યકક્ષાની ટ્રીબ્યુનલને અધિકાર હોવા જોઈએ. (૬) કોઈ પણ સ્તરની પંચાયતને સુપરસીડ કરવાની કે તેને બરખાસ્ત કરવાની સત્તા વિકાસ કમિશનરને બદલે રાજ્ય કક્ષાની ટ્રીબ્યુનલને હોવી જોઈએ. (૭) હાલના કાયદામાં અનેક પોલાણ રાખવામાં આવ્યાં છે. આવાં પોલાણ સરકારી જાહેરનામા દ્વારા અધિકારીઓને સત્તા આપવા માટે રાખવામાં આવ્યાં છે. રાજ્ય સરકારે આવાં અનેક જાહેરનામાં બહાર પાડીને મોટે ભાગે અધિકારીઓને અને કોઈ પ્રસંગોમાં ઉપલા સ્તરની પં.રા. સંસ્થાને અમુક સત્તા આપેલ છે. આના પરિણામે પંચાયતી રાજ્ય વ્યવસ્થાનું નોકરશાહીકરણ થયું છે તેમજ સરળતાથી નીચલા સ્તરની સંસ્થાઓને આપી શકાય તેવી સત્તાનું વધારે ઉંચા સ્તરની સંસ્થામાં કેન્દ્રીકરણ થયું છે. આવું નોકરશાહીકરણ અને સંસ્થાગત કેન્દ્રીકરણ પંચાયતરાજના સ્વસ્થ અને સબળ વિકાસના હિતમાં દૂર થવું જોઈએ.
પ૧
