________________
(૪)
(૫)
તલાટી-કમ-મંત્રીની જગા ઉપર મહિલાઓની ભરતી થતી નથી.
સ્ત્રી સરપંચ હોય પણ તેને કાયમ પુરૂષ તલાટી-કમ-મંત્રી સાથે જ વ્યવહાર કરવો પડે તે પરિસ્થિતિમાં ફેરફાર થાય તે માટે સરકારે તલાટી-કમ-મંત્રીની જગા ઉપર સ્ત્રીઓની ભરતી ખાસ ઝુંબેશના રૂપમાં કરવી જોઈએ. અનેક ગામડાંમાં પંચાયતના કોઈ કોઈ સભ્યો દારૂનો નશો કરીને પંચાયતની બેઠકમાં આવતા હોય છે. આવા વાતાવરણમાં સ્ત્રી સરપંચને માટે પંચાયતની બેઠકનું સંચાલન કરવું એ મુશ્કેલ બને તેમ છે. આવા નશાબાજ સભ્યને સભામાંથી બહાર કાઢવાના સંજોગ પણ ઉભા થાય. આવે સમયે સ્ત્રી સરપંચને પોલિસની સહાય મળી રહે તેવી વ્યવસ્થા સરકારે કરવી જોઈએ. પછાત દલિત વર્ગના સરપંચને પણ રૂઢિચુસ્ત ભદ્રવર્ગીય ગામ આગેવાનો તરફથી મુશ્કેલીઓનો સામનો કરવો પડે. કેટલીક વા૨ મારામારી જેવા પ્રસંગો ઉભા થાય. આવા સમયે સરપંચને તથા તેના કુટુંબીજનોને પોલિસ રક્ષણ મળી રહે તે માટે સરકારે યોગ્ય સૂચનાઓ આપવી જોઈએ: તલાટી-કમ-મંત્રીનો પગાર જમીન મહેસુલ વસુલાતમાંથી પંચાયતી રાજ સંસ્થાઓને મળવા પાત્ર ગ્રાન્ટમાંથી કાપી લઈને અપાય છે. આ રીતે ગ્રાન્ટ કપાત થવી ન જોઈએ પણ રાજ્ય સરકારે પોતાના કોષમાંથી પગારની ચૂકવણી કરવી જોઈએ. સ્વૈચ્છિક સંસ્થાઓને રાજ્ય સરકારે નીચે પ્રમાણેની પ્રવૃતિઓ કરવા માટે નાણાંકીય ટેકો કરવો જોઈએ. (૧) ગામડામાં પુરૂષપ્રધાન સમાજની પકડ ઓછી થાય, સ્ત્રીપુરૂષની સમાનતા માટેનું વાતાવરણ તૈયાર થાય તથા જ્ઞાતિવાદી વલણો ઢીલાં પડે તે માટે જાગૃતિ અભિયાન ચલાવવા માટે. (૨)મહિલા હોદેદારો અને પછાત દલિત વર્ગના હોદેદારો અસરકારક રીતે કામગીરી કરી શકે તે માટે જરૂરી તાલિમ આપવા માટે,
(૭)
૪૯
