________________
સરકારને સૂચવવાનાં પગલાં
હવે રાજ્યની ત્રીજા ભાગની પચાયતોમાં સ્ત્રી સરપંચો છે. આ એક અભૂતપૂર્વ પરિસ્થિતિ છે. અત્યાર સુધી સમાજના લગભગ દરેક સ્તરે પુરૂષ વર્ચસ્વ રહ્યું છે. વળી અત્યાર સુધી સમાજમાં ભદ્ર વર્ગીય સવર્ણ લોકોનું વર્ચસ્વ રહ્યું છે. પણ હવે અનેક ગામડાઓમાં દલિત/પછાત વર્ગની વ્યક્તિ સરપંચ પદે છે. આ નવી પરિસ્થિતિના સંદર્ભમાં વ્યવહારની અનેક બાબતોને બદલવી પડશે. આ દૃષ્ટિથી સરકારને કેટલાં સચનો નીચે પ્રમાણે ક૨વામાં આવે છે. (૧)
(૨)
અત્યારે પંચાયતી રાજ સંસ્થાના અધિકારીઓ એટલે કે તાલુકા વિકાસ અધિકારી અને વિસ્તરણ અધિકારીઓને પોતાના કાર્યક્ષેત્રના ગામડાઓમાં દર માસે કેટલાક રાત્રિ મુકામ ફરજિયાત કરવાના હોય છે. જેથી ગામલોકો રાત્રે નિરાંત મળે અને વિકાસની બાબતોઅંગે તેમને વાતો કરી શકે. સ્વાભાવિક રીતે જ સરપંચની હાજરી તેમાં અપેક્ષિત હોય. હવે આ પ્રથા ચાલું રહે તો સ્ત્રી સરપંચને માટે રાત્રે અધિકારીના મુકામના સ્થળે હાજરી આપવાનું શકય બને નહિ એટલે સરકારે આ અધિકારીઓને માટે સ્પષ્ટ સૂચનાઓ જારી કરવી જોઈએ કે તેમણે દિવસના સમયે અને ખાસ કરીને સ્ત્રીઓના અનુકૂળ સમયે (બપોરે ૨-૦૦ થી ૪-૦૦ સુધી)વિકાસના પ્રશ્નો અંગે ગામની મુલાકાત લેવી જોઈએ અને ત્યારે જ સ્ત્રી સરપંચની હાજરીની અપેક્ષા રાખવી જોઈએ.
કેટલીક વાર નિવારી શકાય તેવાં નાનાં નાનાં કામો માટે પણ તાલુકા વિકાસ અધિકારી તરફથી સ૨પંચને અવારનવાર તાલુકા મથકે બોલાવવામાં આવે છે. સ્ત્રી સરપંચને માટે અવાર નવાર તાલુકા મથકે જવાનું સરળ નથી. તેથી ખાસ અનિવાર્ય સંજોગો સિવાય સ્ત્રી સરપંચોને તાલુકા મથકે બોલાવવાં નહિ એવો આદેશ સરકાર તરફથી અધિકારીઓને અપાવો જોઈએ.
૪૮
