Page Text
________________
અઘ્યાય બીજો
यद्दच्छया चोपपन्नं स्वर्गद्वारमपावृतम् ।
सुखिनः क्षत्रियाः पार्थ लभंते युद्धमीद्दशम् ||३२|| આપ મેળે જ આવેલું, ખુલેલા સ્વર્ગદ્વાર શું; સુખિયા ક્ષત્રિયો પામે, પાર્થ ! આવા સુયુદ્ધને ૩૨
(અને હે પૃથાના પુત્ર ! તું તારી માતાનાં વેણ જ યાદ કર ને. એમણે પણ એ જ વાત કરી હતી ને ? હા; એટલું ખરું કે ખરો ક્ષત્રિય જાણી જોઈને યુદ્ધ ઈચ્છતો નથી. એટલે કે તે યુદ્ધનાં કારણો ઊભાં ન થાય એટલો હંમેશાં જાગ્રત રહે છે અને કદાચ યુદ્ધ ઊભું થવાનો પ્રસંગ આવવાનો હોય તો તેને છેવટ લગીનો પોતાની શકિત પ્રમાણે ખરા દિલનો પુરુષાર્થ કરીને ટાળવા મથે છે; છતાં જો ન જ ટળે તો એવા ક્ષત્રિયને માટે એ આપોઆપ-કુદરતી જ આવી પડેલું યુદ્ધ ગણાય છે, તારે માટે પણ આ યુદ્ધ એ જ પ્રકારનું છે માટે ખરે જ કહું છું કે) હે પાર્થ ! સહેજે ઉઘાડા મળેલા સ્વર્ગના બારણા જેવું આવું યુદ્ધ તો (કોઈ) સુભાગી ક્ષત્રિયો (જ) પામે છે. (સહુ કોઈને માટે આ સુલભ નથી.)
નોંઘ ઃ સુખિયા શબ્દ અહીં 'પુણ્યશાળી'ના અર્થમાં છે. જૈન ગ્રંથોમાં જે પુણ્યાનુબંધી પુણ્ય કહેવામાં આવે છે તે એ જાતનું હોય છે કે, આ ભવમાં એને ધર્મ (આત્મવિકાસ)ના સાધન સારુ મનુષ્યદેહ જેવી પુણ્ય સામગ્રી મળી હોય તેમ આવતા ભવમાં પણ એવી જ પુણ્ય સામગ્રી સહેજે મળવાની હોય. અહીં પણ શ્રીકૃષ્ણમહાત્મા એમ કહે છે કે બીજાને તો સ્વર્ગ માટે હજારો શુભ કર્મો કરવાં પડે પણ તને તો કશાય પ્રયત્ન વિના ઉઘાડું સ્વર્ગનું બારણું જેમ હાથ લાધે તેમ આવું યુદ્ધ હાથ લાધ્યું છે; તું જેમ અહીં પુણ્યવંત છો, તેમ પરલોકે પણ પુણ્યવંત બનીશ. અને અર્જુનની ભૂમિકા એવી જ હતી. એથી ઊંચી ભૂમિકાની વાત એને હાલ પચે તેમ ન હતું. એટલે જ કહ્યું કે તારે માટે આ યુદ્ધ ધર્મ છે, અધર્મ નથી. સારાંશ કે, ક્ષત્રિયો પોતે લડાઈ ઊભી કરે એ 'ધર્મ' નથી; પણ પ્રજાનો સદાચાર કાયમ રાખવા માટે જ્યાં યુદ્ધ સિવાય બીજા ઉપાય ન રહે ત્યાં તે પાછી પાની ન કરે એ ધર્મ છે. હા; લડાઈમાં જોડાતા પહેલાં, અગાઉ કહ્યું તેમ, યુદ્ધને ટાળવા પોતાની ભૂમિકા પ્રમાણે એ સઘળું કરી છૂટે; પણ યુદ્ધમાં જોડાયા પછી તો (એનાથી પાછીપાની કરાય જ નહિ × કારણ કે, એ પાછપાનીમાં આત્મપક્ષે અને પ્રજાપક્ષે અનેક હાનિઓ છે; ક્રમેક્રમે ગીતાકાર તે કહી રહ્યા છે હાઃ છેલ્લી ઘડીએ બન્ને × ત્યારે અહીં પ્રશ્ન એ થાય છે કે આવા સંયોગોમાં શું યુદ્ધ બંધ જ ન રહી શકે ?
| SR No. | 008084 |
| Book Title | Jain Drushtie Gita Darshan Part 1 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Santbal |
| Publisher | Mahavir Sahitya Prakashan Mandir Ahmedabad |
| Publication Year | 1995 |
| Total Pages | 344 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati, Philosophy, & Religion |
| File Size | 19 MB |