Page Text
________________
અધ્યાય બીજો
૫૭
અને ઘડપણ એ ત્રણ અવસ્થાંતરો છે, તેમજ નવો દેહ પણ અવસ્થાંતર છે. તો પછી એક શરીરને છોડવું ને વળી બીજું ધારણ કરવું, એ તો મહાદુઃખ; તેમ કહો છે તે આત્મા શા માટે વ્હોરી લેતો હશે? ત્યારે શ્રીકૃષ્ણ બોલ્યા : ભારત !) જેમ મનુષ્ય પોતાનાં જૂનાં વસ્ત્ર ઉતારી નાખી નવાં પામીને પોતાના શરીરને સજાવે છે, તેમ આ દેહધારી (જીવ) પણ પોતાના જૂના દેહને તજીને બીજા નવીન દેહોનો સંયોગ પામે છે. (સમત્વયોગી જનો આ રહસ્યને સમજે છે એટલે એમને દુઃખ થતું જ નથી. પણ અજ્ઞાનીને દુઃખ થાય છે. બાળકનું શરીર એની “મા” ચોખું કરવા માગે એમાં એને સુખ થવું જોઈએ છતાંય દુઃખ થાય છે, પણ ચોખ્ખાઈ થયા પછી એના જ મુખ પર ગુલાબી હાસ્ય ઝળકી ઊઠે છે, એવી જ દશા અજ્ઞાની વિષે
સમજવી.)
નોંધઃ જે સંસાર ઈચ્છે છે એને પુનર્જન્મ છે, માટે તું યુદ્ધથી મૂંઝા મા, એ વાત ૧૩મા શ્લોકમાં અર્જુનને કહી હતી, એ અહીં કહે છે. જો કે મરવાનો પ્રયોગ દેહને લીધે છે પણ મરવું એટલે જૂનું શરીર છોડવું ને નવું ગ્રહણ કરવું, તો દ્રોણ જેવા વૃદ્ધ કદાચ આ યુદ્ધમાં કામ આવી જાય તોય એમને આ જર્જરિત શરીરને બદલે બીજું નવું શરીર મળશે. એ રીતે પણ તારી નહિ લડવાની વાત યોગ્ય લાગતી નથી.
વસ્ત્ર જેમ દેહનું સંયોગી બની દેહને શોભાવે છે; છતાં દેહથી ભિન્ન છે, તેમ શરીર પણ આત્માથી ભિન્ન છે. અમિતગતિ નામના જૈનાચાર્યે શરીરને મ્યાન'ની ઉપમા આપી છે. લો. ટિળક કહે છે તેમ એક અમેરિકન ગ્રંથકાર પણ શરીરને “પૂંઠા'ની ઉપમા આપી છે. મહાભારતમાં વળી એક ઘર તજી બીજા ઘરમાં પેસવાની ઉપમા છે. આવા સ્પષ્ટ ભેદનું જ્ઞાન જેમને થાય છે, તેવા જ્ઞાનીઓ દેહનું કામ પૂરું થઈ રહે, એટલે તુરત અસમાપ્રાણ' હોઈ આહારનો ત્યાગ કરી સ્વયં-ઈચ્છાપૂર્વક એને તજી દે છે. આવાં પ્રમાણો જૈન સૂત્રોમાં તો સંખ્યાબંધ છે. આ વિધિને જૈન પરિભાષામાં અણસણ” કહેવામાં આવે છે, ખુદ મહાભારતમાં પાંડવો પણ હિમાળામાં ગળી ગયા છે-એ પણ એ જ જાતનો સ્વેચ્છાએ મરણ સ્વીકાર્યાનો પ્રયોગ છે. ઘણા સંત ભકતોએ સમાધિ લીધાના ઐતિહાસિક બનાવો બન્યા છે. પણ અહીં એ વાત ન ભૂલવી જોઈએ કે આવા પુરુષો કશાય ભૌતિક હેતુઓ તેમ કરતા નથી. ભૌતિક હેતુએ પ્રાણ ત્યાગનારા તો શાસ્ત્રીય દૃષ્ટિએ ધોર નરકના અધિકારી ગણાય છે. એવે સ્થળે શબ્દ પણ આત્મઘાત' વપરાય છે.
વળી આ શ્લોક પરથી એમ પણ સમજાય છે કે જો આમ જ છે તો મરણ” વખતે માણસને દુ:ખ કેમ થાય છે?
| SR No. | 008084 |
| Book Title | Jain Drushtie Gita Darshan Part 1 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Santbal |
| Publisher | Mahavir Sahitya Prakashan Mandir Ahmedabad |
| Publication Year | 1995 |
| Total Pages | 344 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati, Philosophy, & Religion |
| File Size | 19 MB |