________________
ગીતાદર્શન
સદ્ગુરુશરણ સ્વીકારી લીધું. આ રીતે સાધકમાત્ર મંથન-કાળમાં અભિમાનને છોડીને કોઈપણ પ્રેરક અવલંબન પકડી લેવું જોઈએ. મનસ્વીપણાના એકલા તર્કો સાધનામાં ડખલ કરે છે. સ્વચ્છંદનો નિરોધ થયા વિના મોક્ષનો માર્ગ મોકળો થતો નથી અને સ્વચ્છંદનિરોધ (૧) કાં તો હૃદય ગુફાની ઊંડાણમાંથી આવતા ૪ અને સંયમમાર્ગે પ્રેરતા આત્માના અવાજને પોતાની જાતના ભોગે (પરને ભોગે નહિ.) વફાદાર રહેવાથી અને (૨) સદૂગુરુને શરણે જવાથી જ થઈ શકે છે.
न हि प्रपश्यामि ममापनुद्याद् यच्छोकमुच्छोषणमिंद्रियाणाम् । अवाप्य भूमावसपत्नमृदं राज्यं सुराणामणि चाधिपत्यम् ।।८।। દેવોનું સ્વામીપણું કે ભૂમિનું, સમૃદ્ધ ને શત્રુવિહૂર્ણ રાજ્ય; પામ્યા છતાં એવું ન ભાળું કે જે,
મારો હરે ઈદ્રિયશોષી શોક. ૮ (પણ અતિ નમ્રભાવે ફરીને આપને વિનવીને કહી લઉ કે) કદાચ સમૃદ્ધિ સંપન્ન અને શત્રુના ભય વિનાનું આખી ભૂમિનું રાજ્ય મળે, એટલું જ નહિ બલકે દેવોનું અધિપતિપણું મળે તોય આ મારો ઈદ્રિયોને ચૂસી લેનારો શોક ટાળવા માટે તે સમર્થ નથી હો!
નોંધ : "અર્થાત કે હું આપનું શરણું તો સ્વીકારું છું પણ કૃપા કરીને આપ મને યુદ્ધ માટે આજ્ઞા ન કરશો. કારણ કે સ્વર્ગનું ઈદ્રપણું કે મર્યલોકનું ચક્રવર્તીપણું આ મારો શોક નહિ ટાળી શકે.” આવો અર્જુનનો કથિતાશય છે. બચેલા તેરા મગર હુકમ કરના મૈ કહું ઐસા” એ બે વાતને કેમ બને? જો કે આખરે તો અર્જુને પોતાનું એટલુંય અભિમાન ગાળી જ નાખ્યું છે પણ અત્યારે તો એ કહે છે કે "સો વાતની એક વાત એ કે હું નહિ લડું”. સાધકને આ બધી ઘટનામાંથી એકેએકે બાબત પોતા પરત્વે ઘટાવી લેવાની છે.મન હંમેશા આત્મા કને આમ જ લટકાં કરતું હોય છે.
છંદ નિરોહણ ઉવેઈમેખ જૈન ઉ.સૂત્ર અ. ૪ શું. * મૂળમાં શ્રીકૃષ્ણ પ્રત્યે બે વિશેષણ વપરાયાં છે, છતાં એક જ અર્થસૂચક હોઈ"ગોવિંદ' ને બદલે અંતે' શબ્દ અર્થમેળ ખાતર વધાર્યો છે.
