Jain Drushtie Gita Darshan Part 1

SR No.: 008084
Original Sutra Author: N/A
Author: Santbal
Publisher: Mahavir Sahitya Prakashan Mandir Ahmedabad
Publication Year: 1995
Total Pages: 344
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati, Philosophy, & Religion
File Size: 19 MB

Page 54

૨૪
ગીતાદર્શન
મહાત્મા એને મૂંઝવતા નથી પણ વિકાસની ભૂખ એને મૂંઝવે છે. સાધકમાત્રની આવી ભૂમિકા પર આ દશા થાય છે. સાધકનું જિજ્ઞાસુમન પણ આવી અર્પણતા માટે તૈયાર થાય છે, પણ એ જ ગજથી પ્રસંગને માપે છે ત્યાં જ ભૂલ હોય છે, અને છેવટે શ્રી કૃષ્ણરૂપી અંતરાત્મા જિજ્ઞાસુ મનની શિષ્ય વૃત્તિની ખાતરી થયા પછી તે ભૂલ તેને બરાબર બતાવી દે છે.એવું આપણે અર્જુનના પ્રસંગ ૫૨થી જ આગળ જોઈશું. હવે અર્જુન શું કહે છે ?
निहत्य धार्तराष्ट्रान्नः का प्रीतिः स्याज्जनार्दन । पापमेवाश्रयेदस्मान्हत्वैतानाततायिनः
ધાર્તરાષ્ટ્રો હણ્યે પ્રેય અમારું શું જનાર્દન ! પાપ જ અમને લાગે, હણ્યે એ આતતાયીને. ૩૬
||રૂદ્દા
(આપ કદાચ કહેશો કે ધૃતરાષ્ટ્રના પુત્રો જ તારે હણવા છે ને; તોપણ એ મૃત્ય હું કેમ કરી શકું?) ભલા જનાર્દન !(દુષ્ટજનો એટલે કે ભકત જનોના શત્રુઓને હણનાર તો આપ જ હોઈ શકો; હું નહિ. છતાં આપ કહેશો કે એમાં તારું ભલું છે તો ) કૌરવોને હણ્યે અમારું શું ભલું થવાનું છે ? (વળી આપ કહેશો કે તો ભલું નથી તો બૂરું શું થવાનું છે ? વળી તારે નીતિની ખાતર પણ આતતાયીને હણવા જોઈએ. કૌરવો આતતાયી તો છે જ એ તો હું પણ કબૂલ કરીશ, પણ મારે વિશિષ્ટ નીતિની દૃષ્ટિએ કહેવું જોઈએ કે) ભલે, દુર્યોધન આતતાયી હોય તોપણ (એ મારા પિત્રાઈ ભાઈઓ છે માટે) એમને હણવાથી અમને પાપ જ લાગે.
નોંધ : 'હણે તેને હણીએ એમાં દોષ ન ગણીએ’
એ સામાન્ય નીતિ* કરતાં અર્જુનની નીતિ પોતાના કૌટુંબિકો પ્રત્યે તો ઊંચા પ્રકારની છે જ એ આપણે જોયું. પણ હજુ એની ઉદારતા માત્ર કૌટુંબિકોના દેહ પરત્વે છે, ત્યાં લગી એ ભૂલ છે. એવું શ્રીકૃષ્ણ મહાત્મા એને આગળ બતાવશે. હજુ અર્જુન પોતાના પક્ષનું સમર્થન કરે છે.
तस्मान्नार्हा वयं हंतुं धार्तराष्ट्रन्स्वबांधवान् ।
स्वजनं हि कथं हत्वा सुखिनः स्याम माधव ||३७||
+ કારણ કે, મનુસ્મૃતિકાર ગૃહસ્થાશ્રમીને નીતિ બતાવતાં કહે છે કે, પોતાના ઉપાધ્યાય (શિક્ષણ) કરતાં ગૌરવમાં આચાર્ય દશ ગણા છે અને આચાર્ય કરતાં પિતા સો ગણા ઉત્તમ છે.
* લોકમાન્ય ટિળકે વશિષ્ઠસ્મૃતિ (૧૩૬) નો ઉલ્લેખ આપ્યો છે. તે પ્રમાણે લાક્ષાગૃહમાં પાંડવોને પૂરીને બાળવાનો પ્રયત્ન, જુગારમાં દગો, સતી દ્રૌપદી પર જુલ્મ વગેરે બધાં કૃત્યો આતતાયીનાં જેવાં ઠરે છે. અને આતતાયીને હણવામાં નીતિકારો પાપ લેખાવતા નથી. મનુએ પણ એવા સ્થળો ક્ષમ્ય લેખ્યાં છે. રામાયણમાં તુલસીદાસજી પણ એ જ માન્યતાને અનુસરે છે.