Jain Drushtie Gita Darshan Part 1

SR No.: 008084
Original Sutra Author: N/A
Author: Santbal
Publisher: Mahavir Sahitya Prakashan Mandir Ahmedabad
Publication Year: 1995
Total Pages: 344
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati, Philosophy, & Religion
File Size: 19 MB

Page 275

અધ્યાય પાંચમો
૨૪૫
ત્યાં દોષ નથી. પણ બહિરાત્મદશાવાળા જીવનમાં જો આપણે હોઈએ અને ઉપલી દશાના ચાળા કરવા જઈએ તો દોષ છે. બસ, જો આટલી વાત ગળે ઊતરી જાય, તો આખી ગીતાનો મર્મ લાધી ગયો સમજવો. પરમાત્મદશા એ તો જગતથી નિર્લેપ જ દશા છે, એ કહેવાનું હવે ભાગ્યે જ હોય.
હજુ એક વાત કહેવાની અહીં જરૂરી લાગે છે, તે એ કે જો પ્રત્યેક વસ્તુ પોતપોતાના સ્વભાવે પ્રવર્તે છે, તો પછી એનું નિયામક કોણ? આ પ્રશ્નનો ઉત્તર બુદ્ધિમાનો તુરત આપી દેશે કે, 'ઝેર પીવાથી મૃત્યુ થાય” એમાં ઝેરનો સ્વભાવ જ કારણરૂપ છે, ત્યાં નિયામકતાની શી જરૂર? આ ઉત્તરથી સહુને સમાધાન નહિ થાય. એ જવાબમાં સત્ય તો છે જ, પરંતુ હજુ એક બાબત રહી જાય છે. ઝેર પીનાર ઝેર કઈ પ્રેરણાએ પીએ છે? અમૃત પીનાર અમૃત કઈ પ્રેરણાએ પીએ છે? એક જ વ્યકિતને એકદા અમૃત પીવાનું સૂઝે અને તે જ વળી ઝેર પીવા તૈયાર થાય; આમ એક પાત્રમાં દ્વિઘાસ્થિતિ થવાનું શું કારણ છે? એવા તો અનેક પ્રશ્નો છે, અને આ પ્રશ્નોના ઉત્તરોની પણ બન્ને પક્ષ તરફથી હારમાળા ચાલે તેમ છે, પરંતુ છેવટ બન્નેને નિરુત્તર જ થવું પડે છે. વસ્તુ એ છે કે સ્વભાવે બધું થવા છતાં આત્મા વિભાવ વશ થાય છે, ત્યારે વસ્તુઓના સ્વભાવગત ગુણો પણ એને વિષે વિભાવ પરિણામ પામે છે. આને જ લીધે કર્મબંધન અને કર્મફળ ભોગવવાપણું, શરીર સર્જવાપણું આદિ આત્માની સ્વભાવગત ક્રિયા ન હોવા છતાં, તેના સાક્ષીપણા નીચે અને ઈચ્છાપૂર્વક ચાલ્યા કરે છે. એકલી જડપ્રકૃતિ જ્ઞાનમય વ્યાપાર કરી જ શકતી નથી; છતાં એ તો ન જ ભૂલવું જોઈએ કે આત્માની ઉત્કટ દશા જેને વિભુદશા અથવા પ્રભુદશા કહીએ તે તો સદા, સર્વસ્થિતિમાં અને સર્વભાવે નિરાળી જ છે. આથી જ શ્રીકૃષ્ણગુરુ આગળ વધતાં કહે છે -
नादत्ते कस्यचित्पापं न चैव सकृतं विभुः । अज्ञानेनावृतं ज्ञानं तेन मुह्यंति जंतवः ।। १५ ।। નથી લેતા વિભુ પાપ, તેમ જ પુણ્ય કોઈનું;
અજ્ઞાને જ્ઞાનને રોકયું, તેથી મોહાય જંતુઓ. ૧૫ (વળી હે ઊજળા અર્જુન ! હવે તને એ કહેવાની ખાસ જરૂર નથી કે) વિભુ, કોઈનું પાપ લઈ લેતા નથી અને એ જ પ્રકારે કોઈનું સુકૃત પણ લઈ લેતા નથી. (એટલે કે પાપી માણસ પ્રભુની પ્રાર્થના કરે તેથી કંઈ એનું પાપ ધોવાઈ જતું નથી, પાપ તો ત્યારે જ ધોવાય છે કે જ્યારે એવો દેહધારી જાતે રીતસર પાપ