Page Text
________________
૨૪૬
ગીતા દર્શન
ધોવાનો સવળો પુરુષાર્થ કરે. તો પછી તું કહીશ કે વિભુની પ્રાર્થના નકામી ઠરે છે. હા, તારી વાતમાં હું સંમત છું. ઉપલા અર્થમાં તો વિભુપ્રાર્થનાનો ખાસ અર્થ કશો નથી. પરંતુ ખરા દિલની વિભુપ્રાર્થનાથી હૃદયશુદ્ધિ અને વાતાવરણ શુદ્ધિ થાય છે અને એથી એવી પ્રેરણા મળે છે કે જે પ્રેરણાદ્વારા દેહધારી જીવ સવળો પુરુષાર્થ ખેડવા તત્પર બને છે. આ લાભ કંઈ નાનોસૂનો નથી જ. હવે તને એ પ્રશ્ન થશે કે, "વિભુ કશું જ કરતા નથી; પાપપુણ્ય લેતા નથી; તો પછી પ્રાણીઓ તો સુખના જ અર્થી છે, નબળા કામમાં પ્રવર્તવું એવો તો જીવનો મૂળસ્વભાવ જ નથી; છતાં આમ કેમ થાય છે? તો એના ઉત્તરમાં હું કહું છું કે, હે પાર્થ! જો દેહઘારી પ્રાણી પોતાના મૂળજ્ઞાનની ભૂમિકા પર હોય ત્યાં લગી તો તેને બંધન કશું જ નથી અને આખા જગતના અધિપતિ જેવું સામર્થ્ય તેનામાં વિકસે છે, પરંતુ) અજ્ઞાનને લીધે અવરાઈ જાય છે. તેથી જ દેહધારી જીવો મૂંઝાય છે – મોહાય છે. (હવે સમજ બરાબર પડી ને?)
નોંધ : શ્રીકૃષ્ણ ગુરુએ ઉપરના બે શ્લોકમાં જે વાત કરી તે જૈન સૂત્રોનો અક્ષરક્ષઃ અનુવાદ છે. આ વાત સહુને બરાબર ગળે ઊતરી જાય એવી જ છે. પ્રભુને કોઈપણ બાબતમાં દોષ દેવો નકામો છે. પરંતુ બુદ્ધિમાનને હજુ પ્રશ્ન થાય છે કે અજ્ઞાન આવ્યું ક્યાંથી? જૈનસૂત્રોની શૈલી પ્રમાણે આ વાતનો સાફસાફ સ્ફોટ આપણે કરી ગયા છીએ. અજ્ઞાન એ આત્માનો મૂળસ્વભાવ નથી, પરંતુ આત્મા, મોહને લીધે એ મૂળસ્વભાવનું ભાન ભૂલી જાય છે. અર્થાત્ મોહને લીધે અજ્ઞાન છે અને ઉપર શ્રીકૃષ્ણગુરુએ કહ્યું તેમ અજ્ઞાનથી જ્ઞાન રુંધાઈ જાય છે, તેને જ લીધે મોહ ઊપજે છે. આ જોડીને જૈનસૂત્રોમાં કૂકડી અને કૂકડીના ઈડાની ઉપમા આપી છે. એ જોડીમાં કોનો નંબર પહેલો અને કોનો નંબર પછી, એ કળી શકાય તેમ નથી. ખરી રીતે એક સિક્કાની એ બે બાજુઓ જ છે. મોહ ન હોય તો પાપપુણ્ય કશું જ ન હોઈ શકે, અજ્ઞાન ન હોઈ શકે, કર્મબંધન ન હોઈ શકે. કર્મબંધન ન હોય ત્યાં કર્તાભોકતાપણું પણ કયાંથી હોય ? એટલે સંસારનું મૂળ અજ્ઞાન અગર મોહ જ છે.
સાધકને હવે શંકા ન જ થવી જોઈએ કે શ્રીકૃષ્ણજી અર્જુનને અઢારમાં અધ્યાયમાં એમ શા માટે કહે છે કે, "હું તને સર્વે પાપોથી છોડાવીશ, તું શોક ન કર.” આમ કહેવાનું પ્રયોજન એ છે કે પોતે દેહધારી છતાં અંતરાત્મદશાવાળા, જાગ્રત યોગીપુરુષ છે, એટલે એવા પુરૂષને શરણે જવાથી એવી પ્રેરણા મળે કે જેથી
| SR No. | 008084 |
| Book Title | Jain Drushtie Gita Darshan Part 1 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Santbal |
| Publisher | Mahavir Sahitya Prakashan Mandir Ahmedabad |
| Publication Year | 1995 |
| Total Pages | 344 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati, Philosophy, & Religion |
| File Size | 19 MB |