Page Text
________________
૨૩૫
અધ્યાય પાંચમો
યોગ વિના મહાબાહુ ! સંન્યાસ પ્રાપ્તિ દુર્લભ;
કર્મયોગી મુનિ પામે, Xબ્રહ્મને અ૫ કાળમાં. ૬ અહો ! મહાબાહુ! મેં તારા જેવા માટે યોગને ચડિયાતો એટલા માટે કહ્યો છે કે તે વધુ જરૂરનો છે. તે ત્યાં આગળ વિશિષ્ટ અથવા ચડિયાતાનો અર્થ પણ એટલો જ સમજજે. બાકી, મેં જે ત્રીજા શ્લોકમાં સંન્યાસનાં લક્ષણો આપ્યાં તે જોતાં તો સંન્યાસ જ ચડિયાતો છે, પરંતુ એવા) સંન્યાસની પ્રાપ્તિ યોગસાધના વિના દુર્લભ છે. (એટલે પ્રથમ તકે પણ યોગસાધનાની જરૂર છે, તેમ પછી પણ જરૂર છે. કારણ કે) જે મુનિ (સંન્યાસનો આદર્શ સેવનાર. એ આદર્શને સેવવા છતાં) કર્મયોગથી જોડાયેલો રહે છે, તે બ્રહ્મને અલ્પકાળમાં મેળવી લે છે.
નોંધ : શ્રીકૃષ્ણગુરુએ કર્મયોગની વિશેષતા કઈ રીતે, કયાં અને કેટલી બતાવી, તે આથી સહેજે સમજાશે. આ વાત અનુભવ વિના ગળે ઊતરવી કઠણ છે; પરંતુ એમાં નક્કર સત્ય છે. સામાન્ય રીતે જનમ્યાલ એવો છે કે જંજાળ છોડી જંગલમાં જઈ ધ્યાન ધર્યું એટલે સંન્યાસ આવી ગયો. પરંતુ શ્રીકૃષ્ણગુરુ સંન્યાસનો વ્યાપક અને મૌલિક અર્થ અહીં લે છે. મુનિ કે સંન્યાસી, કર્મયોગી હોઈ શકે, એ ખ્યાલથી જનતા ચોંકી ઊઠે છે, પરંતુ ખરો માર્ગ જ તે છે. જો કે એક કર્મયોગી સંન્યાસી અને એક કર્મયોગી ગૃહસ્થમાં ઘણો ફેર છે, પણ ગીતાકારનું કહેવું એ છે કે "જેને સંન્યાસ પ્રિય છે તેવાએ કર્મયોગનું લક્ષ્ય ચૂકવું નહિ અને જેને સંન્યાસ પ્રિય નથી તેવાએ સંન્યાસનું લક્ષ્ય ચૂકવું નહિ.” ફરી બીજા શબ્દોમાં કહીએ તો "નિવૃત્તિમાર્ગના પ્રેમીએ, પ્રવૃત્તિમાર્ગને છેક ન તિરસ્કારતાં એને ન્યાય આપવો અને પ્રવૃતિમાર્ગના પ્રેમીએ નિવૃત્તિનું લક્ષ્ય ન ચૂકવું."
શ્રીકૃષણગુરુજીને અકર્મણ્યદશા થી ગમતી, જૈનસૂત્રકારોનો પણ એ જ મત છે; કોઈ સંગપ્રસંગથી ડરીને ભા.વાથી કશું વળે તેમ નથી, પરંતુ એવા પ્રલોભનકારી કે સંકટકારી સંગપ્રસંગથી ચેતીને સામે મોઢે જીતી જવાનો પુરુષાર્થ કરવામાં જ કલ્યાણ છે, અને જો આમ જ છે, તો આવેલા યોગોને દીકણ થઈ તજવા નહિ, પણ એ યોગો રાગદ્વૈષવર્ધક કે હાનિકારક ન બને તે રીતે રસ લેવા, એ જ શું ખોટું છે?
પરંતુ પ્રથમ તો સંગ તજવો જ પડે, છતાં એ સંગપરિત્યાગમાં પણ એકદા તો * સંન્યાસ એટલે સારી રીતે મૂકવું અથવા જ્ઞાનપૂર્વક તજવું એવા બંને અર્થો, એ શબ્દોમાંથી નીકળતા હોઈને
અંતરંગસંયમી એવો ગૃહસ્થ પણ સંન્યાસી ગણાય.
| SR No. | 008084 |
| Book Title | Jain Drushtie Gita Darshan Part 1 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Santbal |
| Publisher | Mahavir Sahitya Prakashan Mandir Ahmedabad |
| Publication Year | 1995 |
| Total Pages | 344 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati, Philosophy, & Religion |
| File Size | 19 MB |