________________
ગીતા દર્શન
IIIII
અધ્યાય પાંચમો
પાંચમા અધ્યાયનો ઉપઘાત બીજા અધ્યાયમાં "દૂરણ ધવર કર્મ બુદ્ધિયોગાદ્ધનંજય" એમ જ્યારે શ્રીકૃષ્ણ મહાત્માએ કહેલું, ત્યારે અર્જુન તે વાક્યો પરથી એમ સમજી ગયો કે બુદ્ધિ કર્મ કરતાં મોટી છે. ફરીને જ્યારે ત્રીજા અધ્યાયમાં ખરી સમજ પાડી, ત્યારે વળી અર્જુનને એ શંકા થઈ કે આ વળી કોઈ નવીન જ વાત લાગે છે! ત્યારે શ્રીકૃષ્ણ મહાત્માએ "આ યોગ નવો નથી પણ ઘસાયેલાને ફરી કહું છું, માટે તને નવો લાગે છે” એમ કહ્યું અને ચોથા અધ્યાયમાં તો બીજી ઘણી જ ઉમદા વાતો કહી. પરંતુ અર્જુને તો તેમાંનું "યોગસંન્યસ્તકર્માણ" એ શ્લોકવાળું વચન સાંભળીને એ પરથી એમણે તો એવું જ ધારી લીધું કે તેમાં શ્રીકૃષ્ણ મહાત્માએ કર્મ સંન્યાસની પ્રશંસા કરી છે. પણ ઉપસંહારના છેલ્લા વાક્યમાં તો ફરીફરીને એ જ વાત આવી કે "યોગમાત્તિોષ્ઠિ ભારત !” ત્યારે અર્જુનને ભારે કંટાળો આવ્યો. વળી એ જરા આકળો થઈ ગયો અને દુઃખ, ખેદ અને મૂંઝવણ ત્રણેથી મિશ્ર થઈ ભારે હૈયે અધેર્યભરી વાણીથી બોલવા લાગ્યો :
पंचमोऽध्यायः અધ્યાય ૫ મો
संजय उवाच । संन्यासं कर्मणां कृष्ण पुनर्योगं च शंससि । यच्छ्रेय एतयोरेकं तन्मे बुहि सुनिश्चितम् ॥१॥
સંજય બોલ્યા : પ્રશંસો ત્યાગને ફણ ! ને વળી કર્મયોગને;
તો બેમાં એક જ સારો, તે જ નક્કી કહો મને. ૧ કૃષ્ણ ! તમો ઘડીકમાં કર્મસંન્યાસને વખાણો છો અને વળી પાછ, ર્મયોગને વખાણો છો તો દહીંમાં અને દૂધમાં પગ રાખ્યા વગર એ બેમાં જે છે , ય, તે જ એક મને કહી ઘો ને. (માબાપ ! શા સારુ વારંવાર મૂંઝવી મારો છો?
