Page Text
________________
અધ્યાય ચોથો
૨૨૯
ઉદાહરણ ખાસ વિચારવા જેવું છે. ૪ આથી જ્ઞાનીનું શરીર કામ કરે છે, પણ મન માયામાં ન હોવાથી પાપ એને પીડતું નથી. જે મળે છે, તે એને ગમે છે. એમાં એ સંતોષ માને છે, સુખ-દુઃખ, આશા-નિરાશાનાં જોડકામાં એ સપડાતો નથી. કોઈના પર એને ઈર્ષા નથી થતી. સૌને સૌનાં કર્મનું ફળ મળે છે. જેવું વાવે, તેવું તે લણે.” અધર્મનું ફળ આખરે પણ વિનાશકારી જ છે. એમ સમજી એ કાર્ય સિદ્ધિ થાઓ કે અસિદ્ધિ થાઓ, તોયે એ સમતામય રહી શકે છે. અજ્ઞાનીની જેમ ઘડીઘડીમાં એ બાહ્ય વિજયમાં છકી જતો નથી કે બાહ્ય પરાજયમાં હિમ્મત ગુમાવી બેસતો નથી.”
"તને યજ્ઞ બહુ પ્રિય છે, માટે એ પરિભાષામાં કહું તો યજ્ઞ ખાતર જ અનાસકત અને નિર્મમત્વી તથા જ્ઞાનમાં જોડાયેલા ચિત્તવાળો એ પુરુષ યજ્ઞ ખાતર જ કર્મ આચરે છે. તેથી એનું સમગ્ર કર્મ લય પામી જાય છે (બંધનકર થતું નથી.)”
"પણ તું યજ્ઞ શબ્દથી પ્રચલિત યજ્ઞ ન સમજીશ. યજ્ઞ, મારી દષ્ટિએ, બે જાતના છે :- (૧) દ્રવ્યયજ્ઞ અને બીજો જ્ઞાનયજ્ઞ. જ્ઞાનયજ્ઞમાં તો બલિ, અગ્નિ અને સર્વ કંઈ બ્રહ્મ-આત્મા જ છે, એટલે બ્રહ્મમય કર્મમાં સ્થિર થયેલા તેવા જ્ઞાનીનું કર્મ પણ બ્રહ્મમય જ છે.” (જૈનસૂત્રો પરથી શ્રીમદે કહ્યું છે કે* "હોત આસવા પરિસવા નહિ ઉનમેં સંદેહ” તે આ જ દષ્ટિએ.) "દ્રવ્યયજ્ઞમાં દિવ્યતત્ત્વોની ઉપાસના હોય છે એથી સ્થૂળદ્વારા, (સૂક્ષ્મ તરફ દષ્ટિ રાખી) સૂક્ષ્મમાં જવાનો તે પ્રયાસ છે, એમ ગણાય. આવા ઉપાસકોના ઘણા પ્રકારો છે. તેમને પણ યોગીની ગણનામાંથી હું સાવ બાકાત નથી રાખતો. કારણ કે ગમે તે પ્રકારે પણ મનને આત્મામાં જોડી રાખવું, એનું જ નામ યોગ છે. અને કર્મ કરવા છતાં આવી આવી દશા રહે એના જેવું ઉત્તમ બીજું કયું? આવી સ્થિરતા માટે કેટલાક ઈન્દ્રિયનાં કર્મો છોડી દઈને અમુક વખત સુધી રહે છે. કેટલાક પ્રાણાયામ પરાયણ રહે છે. કેટલાક નિરાહારી બને છે. કેટલાક ચિંતન, જ્ઞાનાભ્યાસ આદિમાં નિમગ્ન રહે છે. કેટલાક આત્માને સંયમ અથવા સ્થિરતાના જોડાણમાં » રાજગૃહી નગરી પાસે મહા નદીમાં ચોમાસાની ઋતુમાં ઘોર અંધારી રાતે, આ મુમ્મરણ શેઠ લાકડાં કાઢતા હતા. આ દશ્ય ચલણા મહારાણીએ જોયું, અને એને થયું કે આ અમારી નગરીમાં આવો દુઃખી માણસ કોણ છે કે જે મૃત્યુનું જોખમ ખેડીને બિચારો લાકડા એકઠાં કરી રહ્યો છે. પણ તપાસને અંતે જણાયું કે, એ મુમ્મણ શેઠને ત્યાં કરોડો રૂપિયાનું ઝવેરાત હતું, પણ તૃષ્ણાનો કઈ અંત હોય છે? એટલે એ બિચારો ચંદનના લાકડાં પોતાની મિલકત વધારવા માટે કાઢતો હતો. આજ પણ કહેવાતા જૈનો મુમ્મસ શેઠનો દાખલો ટાંકે છે.
અર્થાત બંધનનાં સ્થાનોમાં પણ જ્ઞાની પુરુષ કર્મથી બંધાતો જ નથી.
| SR No. | 008084 |
| Book Title | Jain Drushtie Gita Darshan Part 1 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Santbal |
| Publisher | Mahavir Sahitya Prakashan Mandir Ahmedabad |
| Publication Year | 1995 |
| Total Pages | 344 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati, Philosophy, & Religion |
| File Size | 19 MB |