Page Text
________________
અધ્યાય ચોથો
અહીં સિદ્ધયોગી અથવા યોગમાં સિદ્ધ થયેલો પુરુષ લીધો, તે હેતુપૂર્વક લીધો છે. યોગમાં સિદ્ધ થયો એની નિશાની એટલી કે એ ધીરજપૂર્વક એકમાત્ર આત્મજ્ઞાન માટે મચ્યો રહે. અર્થાત્ કે ચમત્કાર એ યોગીનું ચિહ્ન નથી, શાંતિ એ યોગીનું ખરું ચિહ્ન છે.
આત્મજ્ઞાન થવામાં મુખ્ય સાધન કર્યું, એ વિષે ગુરુજી હવે કહે છે : श्रद्धावाँल्लभते ज्ञानं तत्परः संयतेंद्रियः
1
ज्ञानं लब्ध्वा परां शांतिमचिरेणाधिगच्छति ॥ ३९ ॥ શ્રદ્ધાળુ જ્ઞાનને પામે, તત્પર ને જિતેંદ્રિય;
જ્ઞાન પામી પરં શાન્તિ, શીઘ્ર તે મેળવે વળી. ૩૯
૨૨૧
(પ્યારા પાર્થ ! શ્રદ્ધા વિના આત્મજ્ઞાનનો સંભવ નથી; પણ શ્રદ્ધાળુ પુરુષ આત્મજ્ઞાનને જરૂ૨ પામે જ છે. (છતાં હે અર્જુન ! માત્ર લખી શ્રદ્ધાથી કશું વળે નહિ. શ્રદ્ધાની સાથેસાથે પ્રભુપરાયણતા અને ઈદ્રિયસંયમ પણ જોઈએ ! જો એમ થાય તો) એવો શ્રદ્ધાળુ, પ્રભુપરાયણ અને ઈંદ્રિયજિત પુરુષ, ખરેખરું જ્ઞાન પામીને જલદી ઉચ્ચકોટીની શાન્તિને મેળવી લે છે.
નોંધ : આત્મજ્ઞાન પામવાનાં-આત્માને ઓળખવાનાં સાધનો ત્રણ : (૧) શ્રદ્ધા (૨) તાલાવેલી (૩) ઈંદ્રિયસંયમ. ગીતાકારે જાણી જોઈને આ ક્રમ રાખ્યો હોય કે સહેજે રખાઈ ગયો હોય, તે જ્ઞાની જાણે; પરંતુ ક્રમ ખૂબ વાસ્તવિક અને સચોટ છે. પોતાના નિત્ય અનુભવેલાં કાર્યોમાં પણ સાધક જોઈ શકશે કે વિશ્વાસ વિના તાલાવેલી જાગતી નથી અને જ્યાં વિશ્વાસ અને તાલાવેલી બન્ને આવ્યાં ત્યાં ઈન્દ્રિયસંયમ આપોઆપ આવે છે. એક શોધક વિશ્વાસપૂર્વક પોતાની શોધ પાછળ લાગી પડે છે, ત્યારે એકાગ્રતાનો ગુણ આવી જાય છે અને જ્યાં એકાગ્રતા જામી, ત્યાં મુશ્કેલીઓની કે પ્રતિકૂળતાઓની સામે થવાનું બળ આવી જ જાય છે. પછી જેમ જેમ એ સદ્દગુણત્રિપુટી ખીલતી જાય છે, તેમ તેમ જ્ઞાનનો પ્રકાશ વધતો જાય છે. આથી સર્વ ધર્મોએ શ્રદ્ધા' ઉપર ભારે વજન આપ્યું છે. એના વિનાનું બધું એકડા વિનાના મીંડા જેવું. એ જ રીતે વળી જ્યાં તત્પરતા ન દેખાય, ત્યાં શ્રદ્ધામાં ખામી જ સમજવી. કેટલેક સ્થળે એવું પણ બને કે ઈન્દ્રિયસંયમી માણસ વ્યગ્ર ચિત્તવાળો હોય, તોય સંયમના ગુણને લીધે આખરે એ સ્થિરતા મેળવે અને શ્રદ્ધા પણ કેળવી શકે. પરંતુ શ્રદ્ધાળુ માટે એકાગ્રતા અને સંયમ મેળવવાં જેટલાં સહેલાં છે, તેટલું સહેલું બીજું કશું નથી. માટે સૌથી પ્રથમ શ્રદ્ધાના સદ્ગુણનો
| SR No. | 008084 |
| Book Title | Jain Drushtie Gita Darshan Part 1 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Santbal |
| Publisher | Mahavir Sahitya Prakashan Mandir Ahmedabad |
| Publication Year | 1995 |
| Total Pages | 344 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati, Philosophy, & Religion |
| File Size | 19 MB |