Page Text
________________
અધ્યાય ચોથો
બતાવી, તે એ કે કોઈ પણ કાર્યારંભ પહેલાં કામનામય સંકલ્પ ન કરવો. પણ જ્યારે અર્જુને કહ્યું કે "કોઈ પણ કાર્ય કરતાં પહેલાં કંઈ ને કંઈ પ્રકારની ઈચ્છા તો રહે છે, તો ત્યાં શું કરવું ?” એના જવાબમાં શ્રીકૃષ્ણગુરુ કહે છે કે "કર્મફલની ઈચ્છા કદાચ રહેતી હોય તો એમાં મનને ન જોડવું. મન જોડાઈ જાય તોય આત્માને તો એમાં ચોંટવા દેવો જ નહિ." આત્મા નથી ચોંટયો એનું પ્રમાણ એ કે કાર્ય સફળ થાય કે અફળ જતું દેખાય, તોય જો આત્મા એ કર્મફલમાં આસકત નહિ થયો હોય તો એ હ૨૫ળે તૃપ્ત અને પ્રસન્ન રહેશે. એને નિષ્ફળતામાં નિરાશા નહિ થાય અને સફળતામાં એને પ્રતિબંધ-એટલે કે ક્ષેત્ર, કાર્ય કે વ્યક્તિનું બંધન નહિ થાય.
૨૦૭
આથી "હે પ્રભુ ! આમ થજો ને હે નાથ ! તેમ થજો, હું આવો થઉં હું તેવો થઉં” એવી કામનામય આશા કે જેને જૈન પરિભાષામાં નિયાણું કહેવાય છે, તે નહિ રહે એટલે એનું ચિત્ત અને આત્મા બન્ને પોત પોતાના સ્વભાવમાં સ્થિર રહેશે. આનું પરિણામ એના જીવનમાં પણ જણાશે, કારણ કે તે બધા પરિગ્રહો અને સંગ્રહોથી છેટો રહેશે. સારાંશ કે એનું શરીર જ માત્ર ક્રિયા કરતું હશે; બાકી મન પણ તટસ્થ હશે અને આત્મા પણ તટસ્થ હશે. એ તટસ્થતાની છાયા એના વ્યવહાર ઉપર પડવાથી એનો વ્યવહાર શુદ્ધ જ હશે, એથી એ ક્રિયાનો દોષ કે લેપ એને નહિ લાગે.
પોતાના દેહ માટે પણ અનાયાસે જે કંઈ મળે તેથી એને પદાર્થ ઉપર કે વ્યકિત ઉપર નવેસરથી હવે રાગદ્વેષ થવાનું કારણ જ નથી. આથી એવું પણ સહેજે બનશે કે એને હર્ષશોક નહિ થાય. કર્મસિદ્ધિ મળો કે ન મળો, સફળતા આજે મળો કે પછી મળો, એ બંને બાબતોમાં તે પોતાનું સમતોલપણું જાળવી રાખશે અને જેણે આ સ્થિતિ પ્રાપ્ત કરી, તેને પછી કર્મબંધન શાં ? કારણ કે જે કારણથી કર્મબંધન થાય છે, તેને જ એણે દૂર કર્યું પછી ભય શો રહ્યો ? પરંતુ અહીં એક પ્રશ્ન થશે કે તો ક્રિયાનું ફળ મળે તેનું શું ? જૈન પરિભાષા પ્રમાણે કહીએ તો ક્રિયા છે, ત્યાં કર્મ છે જ. તો પછી એ કર્મ કયું ? અને એ જો આત્માને ન ચોંટે તો એનું શું થાય ? આના ઉત્તરમાં શ્રીકૃષ્ણગુરુ કહે છે કે "સંગ છૂટયો, મોહ સંબંધ છૂટયો, એટલે તેવો નિ:સંગી પુરુષ સ્વતંત્રતા પ્રાપ્ત કરી સમર્થ પુરુષ બને છે. એને પરાધીનતા હોતી નથી. એનું ચિત્ત જ્ઞાનમાં ઠરી જાય છે. આથી એને સંતાપ રહેતો નથી. પણ એમ છતાં અગાઉ કહ્યું તેમ યજ્ઞહેતુક, જૈનપરિભાષામાં કહીએ તો ઉપયોગપૂર્વકકર્મ એ આચરે છે, અને આમ હોવાથી એ કર્મ આત્મા સાથે ન ચોંટતાં વિલય પામે છે. જૈન પરિભાષામાં કહીએ તો એ આસકિત વિના કે મોળી આસક્તિએ બંધાયેલું
| SR No. | 008084 |
| Book Title | Jain Drushtie Gita Darshan Part 1 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Santbal |
| Publisher | Mahavir Sahitya Prakashan Mandir Ahmedabad |
| Publication Year | 1995 |
| Total Pages | 344 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati, Philosophy, & Religion |
| File Size | 19 MB |