Page Text
________________
૨૦૨
ગીતાદર્શન
પૈકી કયું અકરણીય કર્મ છે, કયું વિક્ત કર્મ છે અને કયું વિધેયકર્મ છે તે જાણી લેવું (બહુ કઠણ છે, પણ પહેલાં તો તે જ જાણી લેવું જોઈએ.
નોંધઃ જૈનસૂત્ર આચારાંગના પ્રથમ અધ્યયનમાં એ જ કહેવામાં આવ્યું છે કે પરિજ્ઞા એટલે કે વસ્તુવિવેક સૌથી પ્રથમ હોવો જોઈએ. હેય, બ્રેય અને ઉપાદેયની ત્રિપુટી છે. કયું જાણવા યોગ્ય, ક્યું ત્યજવા યોગ્ય, અને કયું લેવા યોગ્ય છે તે વિવેક હોવો જોઈએ. શ્રીકૃષ્ણગુરુએ પણ અહીં એ જ વાત કહી છે. કવિઓ પણ મૂંઝાય છે, એમ કહીને વળી શ્રીકૃષ્ણગુરુ એકલી બુદ્ધિ કરતાં હૃદયની ખરી શ્રદ્ધાનું મૂલ્ય વધુ આંકે છે. આ પરથી વસ્તુવિવેક માટે કોઈ એકલી બુદ્ધિને મહત્ત્વ ન આપે. ખરી વાત તો એ છે કે દ્રવ્ય, ક્ષેત્ર, કાળ અને ભાવ એ ચારે દષ્ટિએ દરેક કર્મને સાધકે જાતે તપાસવું જોઈએ અને મહાપુરુષોનાં વચનોમાં ઈતબાર રાખી સત્યને પંથે પગરણ માંડવાં જોઈએ. જો કે સત્યની કેડી સાંકડી અને ભારે ગહન છે; છતાં સત્યાર્થી અને જાગૃત સાધક એમાંથી પોતાની અંત:પ્રેરણા દ્વારા અવશ્ય ઉકેલ મેળવશે. આટલી તૈયારી ન હોય તે શ્રદ્ધાપૂર્વક કોઈ સદ્ગુરુનું અવલંબન લે. સદગુરુનું અવલંબન લીધા પછી સરાગદષ્ટિનો ભય છે, એટલે ત્યાં પણ સદગુરુ અને સુશિષ્ય બન્નેએ ચેતવાનું તો છે જ. વળી અવલંબન મળ્યા પછી મૂચ્છ એટલે કે મંદ-પુરુષાર્થનો પણ ભય છે. તેમ આંતર-પ્રેરિત માર્ગે જવામાં બે મોટા ભયો છે : (૧) સ્વચ્છંદતામાં સપડાવાનો અને (૨) અભિમાનમાં અટવાવાનો, આ બન્ને ભયો સાધકને ઊંચે ચડ્યા પછી પણ આફત અગર લાલચમાં કસોટી કરી પાડી દે એવું બહુવાર બને છે. આથી જ માર્ગ ભારે ગહન છે” એમ શ્રીકૃષ્ણ ગુરુ સુપાત્ર શિષ્ય અર્જુનને કહે છે. પ્રત્યેક સાધકે એ વાત યાદ રાખવા જેવી છે.*
कर्मण्यकर्म यः पश्येदकर्मणि च कर्म यः । स बुद्धिमान्मनुष्येषु स युक्तः कृत्स्न्क र्मकृत् ।। १८ ।। यस्य सर्वे समारंभाः कामसंकल्पवर्जिताः । ज्ञानाग्निदग्धकर्माणं तमाहुः पंडितं बुधाः ॥ १९ ।। કર્મે અકર્મ જે પેખે, ને જે કર્મ અકર્મમાં;
તે જ્ઞાની છે મનુષ્યોમાં, તે યોગી પૂર્ણકર્મકતું. ૧૮ * કર્મ, અકર્મ અને વિકર્મ વિશે આપણે અગાઉ કહી ગયા છીએ; છતાં અહીં એ શબ્દો આવ્યા માટે પુનરુકિત કરીએ. કર્મ એટલે શુદ્ધતત્વ અથવા ઉપાદેય તત્વ. વિકર્મ એટલે શુભ અથવા પુણ્ય-તત્વ, અકર્મ એટલે પાપ તવ અથવા અધર્મ,
| SR No. | 008084 |
| Book Title | Jain Drushtie Gita Darshan Part 1 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Santbal |
| Publisher | Mahavir Sahitya Prakashan Mandir Ahmedabad |
| Publication Year | 1995 |
| Total Pages | 344 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati, Philosophy, & Religion |
| File Size | 19 MB |