________________
૧૯૪
ગીતાદર્શન
રહેનારા, મારામાં તન્મય બની મારો આશ્રય સ્વીકારનારા ઘણા (સાધકો) જ્ઞાનમય તપથી પવિત્ર થઈને મારા સ્વરૂપને પામ્યા છે.
નોંધ : આપણે ઉપર જે વાત વિચારી ગયા એ વાતને આ શ્લોક પૂરો ટેકો આપી દીધો. અહીં મદુભાવનો અર્થ પરમાત્મભાવ' લેવો. પરમાત્મભાવને પામવા માટે પ્રથમ શરત એ કે એકાગ્રતા જોઈએ. બીજી શરત નિષ્ઠાવાળી ધીરજ જોઈએ. આ બેય શરત ત્યારે પળે કે રાગ, ભય અને ક્રોધથી વેગળા રહેવાની ટેવ પડી હોય ! આવી ટેવ પાળવા માટે, એવો અભ્યાસ દઢ કરવા માટે, વારંવાર ઊઠતી "આ જોઈએ અને તે જોઈએ, આ ગમે છે અને આ નથી ગમતું” એવી કામનાઓને કાબૂમાં લાવવાની તપશ્ચર્યા કરવી જોઈએ. સમજણ વિના, મૌલિક-વિચાર વિના આવી તપશ્ચર્યા બની જ ન શકે એટલે જ્ઞાનમય તપસ્યા” ઉપર ભાર અપાયો છે. એવી જ્ઞાનભરી તપસ્યાથી આત્મા નિર્મળ થાય છે. અને એમ ક્રમે ક્રમે પરમાત્મદશાની પ્રાપ્તિ થાય છે.
જે રીતે શ્રીકૃષ્ણગુરુએ કહ્યું તે જ રીતે જૈનસૂત્રકારોએ કહ્યું છે. શ્રી દશવૈકાલિકની પ્રથમ જ ગાથામાં સ્વભાવને કોણ પામે, એનો જવાબ વાળતાં કહ્યું કે "અહિંસા,સંયમ અને તપના અભ્યાસથી સાધક; વસ્તુ સ્વભાવરૂપ ધર્મને પામે છે. કારણ કે આત્મા, નિર્મળતા અને સરળતાનો ઊંચો ગુણ એવા અભ્યાસથી જ મેળવી શકે છે, અને એવા નિર્મળ અને સરળ સાધકના અંતરમાં જ ધર્મ પ્રતિષ્ઠા પામે છે.”
પરંતુ આ તો ઘણા ઉચ્ચ કોટીના ધર્મની વાત થઈ. આપણા વિશ્વવત્સલ સંઘની ત્રણ કક્ષાઓ પૈકી ત્રીજી કક્ષાની વાત થઈ, પણ બીજા ભકતો કે ઉપાસકોનું શું? એના સમાધાન માટે કહે છે :
ये यथा मां प्रपद्यते तांस्तथैव भजाम्यहम् । ममवाऽनुवर्तन्ते मनुष्याः पार्थ सर्वशः ।।११।। મારે માર્ગ અનુવર્તે, ગમે તેમ ભલે જનો;
જે રૂપે જે મને સેવે, તેમને તેમ હું ફળે. ૧૧ પાર્થ ! સાધક ગમે તે કોટીના ભલેને હોય, પણ જેઓ મારે માર્ગે (એટલે કે સત્યને પંથે) સર્વ રીતે અનુસરે છે (એટલે કે ગમે તે પંથ કે ધર્મને ભલને માને પણ જેઓ સત્યને સવશે વફાદાર છે) તેઓને હું જે રીતે તેઓ મને ભજે છે તે રીતે (તમને) ફળ આપું છું.
