Page Text
________________
૧૯૦
ગીતાદર્શન
મૂળધર્મને ભૂલી જાય તે પણ બનવા જોગ હોઈને ઘર્મનું સંરક્ષણ પણ એટલું જ અનિવાર્ય છે.)
નોંધ : અહીં અર્થના કૌસમાં ઉપરના ચારે શ્લોકોનો નીચોડ તો કહેવાઈ ગયો. અહીં ફરીથી જૈનસૂત્ર-દષ્ટિ સાથે સમન્વય કરીએ. (૧) જૈનસૂત્રોના સમકિતકણના કાળ, અને વૈદિક ગ્રંથોના ભગવાન શ્રીકૃષ્ણના કાળ વચ્ચે મોટું અંતર છે. એટલે કેટલાક ઐતિહાસિકો એ બંને એક જ વ્યકિત હશે કે જુદા જુદા એવી શંકા કરવા લાગ્યા છે. પણ કાળ અને શૈલીમાં ચાહે તેટલું અંતર હોય, તોય એ બે વ્યકિતને જુદી પાડી શકાય તેમ નથી. એટલે કાળ અને શૈલીનું અંતર પરિભાષાભેદની અપેક્ષાએ માનીને એ બંનેને એક વ્યકિત માનીએ, તોય હાનિ આવે તેમ નથી. સમકિતી પુરુષને જાતિસ્મરણ જ્ઞાન સંભવે એટલું જ નહિ પણ નિર્મળું જાતિસ્મરણ જ્ઞાન સંભવે એમાં જૈનસુત્રોનો વિરોધ નથી. (જો કે જાતિસ્મરણ જ્ઞાનને અને સમકિતને અવિનાભાવ સંબંધ નથી, એ કોઈ ન ભૂલે ! એટલે કે જાતિસ્મરણ જ્ઞાન હોય; અને સમતિ ન હોય ત્યાં તો એ જ્ઞાન નિર્મળ ન પણ હોય, પણ જ્યાં સમક્તિ હોય અને જાતિસ્મરણ જ્ઞાન પણ હોય ત્યાં તો એ નિર્મળ જ હોય.) આ રીતે શ્રીકૃષ્ણ મહાત્મા પોતાના જન્મો જાણે અને અન્યાન્ય સંબંધથી કિંવા અવધિજ્ઞાનથી અર્જુનના જન્મો પણ જાણે તેમાં નવાઈ નથી.
(૨) શ્લોકાંક ૬-૭-૮ ને જૈનસૂત્ર-દષ્ટિએ સમજવા સારુ કંઈક ઊંડા ઊતરવું જોઈએ. મૂળે આત્મા અજર છે, અમર છે, અનંત શકિતમાન છે એમ દિગંબર અને શ્વેતાંબર બંનેનાં સૂત્રો કહે છે. તો પછી એને જન્મમરણ કેમ સંભવે? અહીં જૈનદષ્ટિએ ભાવકર્મનો કર્તા જીવ થવાને લીધે જન્મમરણ છે એમ કહેવાય છે, એ ભાવકર્મ તે ગીતાની સ્વપ્રકૃતિ. એને લઈને જ આત્મા અને કર્મ વચ્ચે સંગ થાય છે. તેમ ગીતા કહે છે કે એ સ્વપ્રકૃતિના અધિષ્ઠાનને લીધે આત્માની અને પ્રકૃતિની વચ્ચે માયા જન્મે છે. આ ઉભયમુખી માયા કિવા ઉભયમુખી વિકારને લીધે અજરામર એવા આત્માને દેહપિંજરમાં રહીને જન્મમરણ કરવાં પડે છે. એમ છતાં જૈનસૂત્રો જેમ કહે છે કે સમકિતી જીવને તો સ્વર્ગમાં જે લિજ્જત છે, તે જ લિજ્જત નરકમાં પણ છે. એટલે કે એને કોઈ પણ બાહ્ય પરિસ્થિતિ પોતાના સમભાવ મધ્યસ્થભાવ તટસ્થભાવથી લગારે ડોલાવી શકતી નથી. એટલે એવો વેદાંત પરિભાષા પ્રમાણે સગુણ આત્મા અને જૈન પરિભાષા પ્રમાણે દેહધારી સમક્તિી આત્મા દેહ હોવા છતાં એમાં બંધાતો નથી. સત્યપ્રવૃત્તિમાં પરાયણ રહેવા
| SR No. | 008084 |
| Book Title | Jain Drushtie Gita Darshan Part 1 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Santbal |
| Publisher | Mahavir Sahitya Prakashan Mandir Ahmedabad |
| Publication Year | 1995 |
| Total Pages | 344 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati, Philosophy, & Religion |
| File Size | 19 MB |