Page Text
________________
અધ્યાય ચોથો
રોગનાં દુ:ખ કે હર્ષ-શોક વેઠવાં પડે, એવું કષ્ટ તમારા જેવાએ શા સારુ વેઠવું જોઈએ ? સર્વશકિતમત્તા અને ભૂતોનું સ્વામીપણું હોવા છતાં દેહે શા સારુ જોડાવું જોઈએ ? આનો જવાબ એ છે કે, હે ભારત ! ) જ્યારે જ્યારે ધર્મમાં (એટલે કે વસ્તુની ખરી વાસ્તવિકતામાં અથવા જગત અને જીવનમાં પ્રવર્તતા મહાનિયમના ઉઘાડમાં) મંદતા આવે છે, (બીજા શબ્દોમાં કહું તો જીવનમાં અને જગતમાં ધર્મવિરુદ્ધ વિકારો બહુ ઉપાડો લે છે એટલે કે (અધર્મનું જોર વ્યાપે છે, ત્યારે ત્યારે હું આત્માને સરજું છું. અર્થાત્ એક દેહધારીના જીવનમાં જ્યારે સત્યના અંશો મોળા પડે છે અને અસત્ય જોર પકડે છે,ત્યારે દેહધારી જ્ઞાનીની હૃદયપૂર્વકની ભકિતને પ્રતાપે એવા દેહધારીના હૃદયમાં મૃતની જેમ સૂતેલો અંતર્યામી આત્મા સળવળીને નવસર્જન પામે છે, એમ પણ કહી શકાય. જે ઘટના એક દેહધારીને લાગુ પડે છે, તે ઘટના "જો પિણ્ડે સો બ્રહ્માણ્ડ” ના ન્યાયે સમસ્ત જગતને પણ લાગુ પડે જ તેમાં નવાઈ નથી. એટલે જ્ઞાનીનો આત્મા, દેહને ધારણ કરે એમાં સહુનું કલ્યાણ જ છે. મતલબ કે મારો જન્મ જગકલ્યાણાર્થે છે એ વિષે તને સંશય ન રહેવો જોઈએ. જગકલ્યાણ સાધુતાના સંરક્ષણમાં અને દુષ્કૃતોના વિનાશમાં હોઈને મારે સાધુતાના અંશો જ્યાં વિકસ્યા હોય કે વિકસવાનો સંભવ હોય, એમને ધારણ-પોષણ આપવાની પ્રવૃત્તિ સેવવી પડે છે, અને અસાધુતાના અંશો જ્યાં વિકસ્યા હોય કે વિકસવાનો સંભવ હોય, ત્યાં એમને દૂર કરવાની પ્રવૃત્તિ સેવવી પડે છે, પણ આવી પ્રવૃતિને લીધે કે જન્મમરણને લીધે મારે આધિ, વ્યાધિ અને ઉપાધિમાં જોડાવું પડે છે, ઘડપણ અને રોગથી ઉપજતાં દુઃખ અથવા બીજા પ્રકારે રાગદ્વેષ જન્મ હરખશોક વૈદવાં પડે છે એમ તું ન માનતો કારણ કે એ પ્રવૃત્તિમાં મારી લગારે આસકિત નથી. કોઈ ક્ષેત્ર, કોઈ કાળ કે કોઈ સ્થિતિ દુઃખનું મૂળ કારણ નથી. દુઃખનું મૂળકારણ તો આસિંકેત છે. એટલે દેહ ધરવા છતાં એ ભૂતોની આધીનતા મારી આત્મ સ્વાધીનતામાં આડખીલી રૂપ થતી નથી. આથી કશી બાધા જ ન હોવાથી) હું સાધુઓની રક્ષા કાજે અને પાપીઓના પાપનું જોર નાબૂદ કરવા માટે તેમ જ ધર્મની (મંદતા દૂર કરી, ફરી સુદ્દઢ સ્થાપના કરવા અર્થે યુગે-યુગે જન્મ ધારણ કરું છું. (અર્થાત્ યુગે યુગે ધર્મનો આત્મા ઘસાઈ જાય છે એટલે ઉપરના ક્રિયાકાંડરૂપ કલેવરમાં, યુગે યુગે જન્મતા જ્ઞાનીઓ પોતાનાં ક્ષેત્ર, કાળ અને લોકમાનસને તપાસીને-પ્રાણ પૂરે છે. સારાંશ કે જ્ઞાનીને આવી સત્યવૃત્તિ સેવવી પણ અનિવાર્ય છે અને એવા જ્ઞાનીના અભાવે સામાન્ય જનતા ક્રિયાકાંડોને જ ધર્મ સમજી બેસી
૧૮૯
| SR No. | 008084 |
| Book Title | Jain Drushtie Gita Darshan Part 1 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Santbal |
| Publisher | Mahavir Sahitya Prakashan Mandir Ahmedabad |
| Publication Year | 1995 |
| Total Pages | 344 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati, Philosophy, & Religion |
| File Size | 19 MB |