Page Text
________________
૧૬૪
ગીતાદર્શન
હોય, એ તો માત્ર આપ્યું હોય. અત્યારે અર્જુન હજુ જાણતો નથી, પણ એના પોતાના મોતથી ડરેલી વૃત્તિ જ એને આ વૈરાગ્યના ઓઠા નીચે ઠગી રહી છે, અને યુદ્ધથી ભાગવાનો પરધર્મ એને એથી પ્યારો લાગે છે. એ પરધર્મમાં એ ટકી શકે તેમ નથી. અત્યારે યુદ્ધથી ભાગશે તોય યુદ્ધ નહિ અટકે, એટલે ફરી પાછો જોડાશે. અને એકવાર ભાગ્યા પછી જોડાશે એમાં જે માનસિક નિર્બળતાનો પ્રત્યાધાત હશે, તેમાં નરદમ હિંસા, આત્મપાત અને પાશવતા હશે. એટલે જ ગીતાકાર એને મૂળભૂમિકાથી નીચે ગબડતાં વારંવાર રોકે છે. અને અર્જુન યુદ્ધમાં જોડાતાં એને ફાળે જે અનિષ્ટો ઊપજે એના કરતાં એ યુદ્ધથી ભાગે, તો એને ફાળે પણ અનિષ્ટો ઊપજે એમ સમજાવે છે.
જૈન સૂત્રોની દષ્ટિએ આ વાતને આ રીતે ઘટાવી શકાય કે મનુષ્ય પોતાની દરેક ક્રિયાને આત્માની કસોટીએ કસવી એનું નામ સ્વધર્મ, અને દુન્યવી દષ્ટિએ અથવા પૌગલિક દષ્ટિએ કસવી એનું નામ પરધર્મ. ઘણીવાર એવું બને કે પોતાના નાનકડા સિદ્ધાંત કે સત્યની વફાદારી ખાતર ઘણાં સ્વજનો વગેરે દુભાતાં હોય, અને સાધક ત્યાં મોહદય વશ બની એમનું મન રાપવા ખાતર સત્ય કે સિદ્ધાંતની વફાદારીથી શિથિલ થાય, તો એ સ્વજનોનો રાજીપો, એને પક્ષે પરધર્મ થયો. એ ગમે તેટલો સુંદર લાગતો હોય, તોય સ્વધર્મની હાનિ આગળ એ સુંદરતા તુચ્છ એ એટલું જ નહિ, પણ પછી ઢાળ આવે ત્યાં ઢળી પડવાની વૃત્તિને એવો તો ટેકો મળી જાય કે એનું પરિણામ ભયંકર જ આવે અને પછી કોઈ પણ સિદ્ધાંત પર મન સ્થિર રહી શકે નહિ. પણ આટલું વાંચી કોઈ મનુષ્ય એવો લાગણીબૂઠો ન થઈ જાય કે પોતાને લાગ્યું તેને જ હઠાગ્રહથી પકડી, વિશ્વપ્રેમની જરાય દરકાર ન કરે. તે માટે ગીતાકારે કહ્યું એટલે કે જેમ એ પોતાના સત્યને વફાદાર રહે, તેમ પોતાના દેહને કરવો પડે તો કસે, પોતે દેહ દુ:ખ વેઠી લે. પણ
જ્યાં લગી બને ત્યાં લગી બીજાને દુઃખ ન થાય તે ખાસ લક્ષ્યમાં રાખે એટલે કે દેહસુખની ખાતર કોઈને ન દુભાવાય તેમ ઈરાદાપૂર્વક પણ કોઈને ન દુભાવાય. બને ત્યાં લગી બીજાં ન દુભાય તે રીતે એ પોતાનો સિદ્ધાંત પણ જાળવે. અને એ જાળવવામાં પોતાના દેહ પર કંઈ આફત આવી પડે તો તેને ભોગવે. સારાંશ કે પોતાના સત્યને અને વિશ્વના પ્રેમનો સમન્વય સાધવા બનતું લક્ષ્ય આપે. આમ કરવાથી લોકના અભિપ્રાય માત્રથી જેમ પોતાના સત્યને પડતું ન મૂકે, તેમ લોકના અભિપ્રાયોને બેદરકારીથી ઠોકરે પણ ન મારે. ઊલટો એ અભિપ્રાયમાંથી પોતાને પોતાના માર્ગમાં જ્યાં સુધારવા જેવું લાગે ત્યાં સુધારે. અહીં પોતાનું સત્ય
| SR No. | 008084 |
| Book Title | Jain Drushtie Gita Darshan Part 1 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Santbal |
| Publisher | Mahavir Sahitya Prakashan Mandir Ahmedabad |
| Publication Year | 1995 |
| Total Pages | 344 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati, Philosophy, & Religion |
| File Size | 19 MB |