Page Text
________________
અધ્યાય ત્રીજો
૧૬૩
પરાયો ધર્મ આચરવાનું મન થાય છે, તેમાં નબળાઈ અથવા મોહ જ કારણભૂત હોય છે. એટલે જ તને હું એકથી વધુ વાર કહું છું કે, સારી રીતે આચરેલા પરાયા ધર્મ કરતાં પોતાનો ધર્મ વિગુણો (એટલે કે ગુણ વગરનો અથવા દોષવાળો પણ) કદાચ દેખાતો હોય જો કે વાસ્તવિક રીતે તો સ્વધર્મ નિર્દોષ અને ગુણવાળો જ હોય, પણ પ્રથમ તકે દષ્ટિમાં સદોષ કે ગુણ રહિત દેખાતો હોય) તોય સારો. વળી સ્વધર્મ (આચરવા)માં મોત થાતું હોય તોય તે ઉત્તમ, પણ પરાયો ધર્મ તો એ આચરતાં જીવતર રહેતું હોય અને ગમે તેટલો લાભ દેખાતો હોય, તોય તે આખરે તો ભયાનક જ છે.
નોંધ : આ શ્લોકથી ગીતાકાર અર્જુનને એ કહેવા માગે છે કે "તારી ભૂમિકા જોતાં આ યુદ્ધમાં જોડાવું તે તારો ધર્મ છે. યુદ્ધમાંથી ભાગી છૂટવું, એ તારો અત્યારે ધર્મ નથી, એ તારે માટે પરધર્મ છે એટલે યુદ્ધથી ભાગવાનું કર્મ તું સુંદર રીતે આચરી શકે અને તેમાં તું ગમે તેટલું સારું માનતો હતો, પણ તારે માટે એ સારું નથી. કારણ કે તું એ પરાયા ધર્મને કાયમ નહિ ટકાવી શકે. સ્મશાનિયા વૈરાગ્યથી અયુદ્ધની ભૂમિકા નથી આવી શકતી. તને થયેલો વૈરાગ્ય સ્મશાનિયો હતો એ ખાતરી તો તને હવે થઈ જ ચૂકી છે, એટલે યુદ્ધની રીતિમાં તું જરૂરી ફેરફાર કરી શકે છે. વળી સમાધાનીપૂર્વક યુદ્ધ અટકાવી શકવાનો રસ્તો કાઢી શકે છે. અને એમ કરી શકે. તો તો સર્વોત્તમ. પણ તારે માટે એટલી ઉદાત્ત ભૂમિકાને હજુ ઘણી વાર છે. એટલે અત્યારે તું યુદ્ધથી ભાગે છે, તેમાં ઊંડે તપાસીશ, તો તને જ જણાશે કે આબરૂહાનિ અને મોતનો તને ભય છે. વળી તને હજુય એમ પણ લાગે છે કે એટલાં બધાં જોખમો ખેડીને પણ યુદ્ધ ગુણ શો હતો ? પણ ઘડીભર માની લે કે કિશોય ગુણ ન હોય અને પાપ જ હોય. જો કે માણસ પોતાની સાચી વફાદારી જાળવી રાખતાં જે એકાગ્રતાનો લાભ મેળવે છે, તેને એવું પાપ પીડા આપી શકતું નથી. અને એકાગ્રતાનો લાભ એ આખરે મહાગુણ બની જાય છે. છતાં એ ઘડ તને અત્યારે ન બેસી શકે, તોય પારકા ધર્મ પાછળ-એટલે કે અત્યારે તું યુદ્ધમાંથી ભાગે તેમાં જે ભય છે, તે નહિ ભાગવાથી કદી પણ નથી જ."
શ્રીકૃષ્ણ ગુરુના અભિપ્રાય પ્રમાણે અને કાયરતાથી યુદ્ધમાંથી ભાગવા ઈચ્છતો હતો, એટલે એમણે જોયું કે અર્જુનને આવેલી ભાવનામાં વીરને છાજે તેવી અહિંસા નથી. એટલે વીરને છાજે એવી અહિંસાની વાતો એ માત્ર એના મોઢાના સ્વાદની વાતો છે. એની આંતરભૂમિકા એટલી તૈયાર નથી, એથી એને માટે એ દૂરનો અથવા પારકો ધર્મ છે. કાયરની અહિંસા એ ખરી અહિંસા જ ન
| SR No. | 008084 |
| Book Title | Jain Drushtie Gita Darshan Part 1 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Santbal |
| Publisher | Mahavir Sahitya Prakashan Mandir Ahmedabad |
| Publication Year | 1995 |
| Total Pages | 344 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati, Philosophy, & Religion |
| File Size | 19 MB |