________________
અધ્યાય ત્રીજો
૧૫૯
અહીં મહાત્મા કૃષ્ણની સદગુરુતા, સદગુરુ યોગ્ય જ હતી. અને અર્જુન બધી રીતે અર્પણ કરી શકે તેવી શિષ્યતાને પાત્ર થવા સમર્થ હતો, એટલે મહાત્મા કૃષ્ણનું કથન વેળાસરનું અને વાજબી ઠરે છે.
પણ સમર્પણ કરનાર શિષ્ય, માત્ર સમર્પણ કરે તેથી કશું જ ન વળે. (૧) પ્રથમ તો એણે સદગુરુનું અવલંબન સ્વીકારવા છતાં ચિત્તને તો આત્મામાં જ પરોવવું જોઈએ. કેટલાક સાધકો સદગુરુના માત્ર શરીર પર જ ગૂંચાઈ જાય છે. એટલે એનો વિકાસ અટકી પડે છે. ભગવાન મહાવીરને પોતાના શિષ્ય ગૌતમ જેવા મહાસમર્થ શિષ્યને પણ, આ બાબતમાં અંતિમ વખતે ચેતવવા પડયા હતા. (૨) સમપકે ફળની આશા અને કર્મનું મમત્વ પણ છોડવાં જોઈએ.
"હું આમ કહીશ તો સદગુરુ રાજી થશે.” એમ સદગુરુને માત્ર રાજી રાખવાની આશા પણ શિષ્યપક્ષે તો બાધક જ છે. અને "આ કામ મેં કર્યું કે આ કામ કે પદાર્થ મારાં છે” એમ માન્યું કે સંતાપ આવ્યો જ છે. એટલે આધિ, વ્યાધિ અને ઉપાધિથી બચવું હોય, તો આ ખાસ ખ્યાલ રાખવો જોઈએ. જો એમાં જરાપણ કચાશ રહે તો સદગુરુના બીજા અનુયાયીઓ વચ્ચે પ્રેમની સાંકળ તૂટી પડે અથવા સદગુરુના વચન પ્રત્યે અવિશ્વાસ ઉત્પન્ન થાય અને કાં તો સદ્દગુરુનાં વચનો દોષદષ્ટિએ દેખવાની કુટેવ જાગે. એટલે સત્યરૂપી દેવનાં આચરણ ન થાય અને એથી સદગુરુની અમીદષ્ટિ ન પામી શકાય. (૩) જેમ અવિશ્વાસ અને દોષદષ્ટિનો ત્યાગ જરૂરી છે, તેમ શ્રદ્ધા અને ગુણદષ્ટિ પણ ભારે જરૂરનાં છે. ગમે તેવા તોય સદ્દગુરુ દેહધારી હોઈને એમાં તો ગુણદોષ બેય હોય, પણ શિષ્યપણે તો માત્ર શ્રદ્ધા અને ગુણદષ્ટિ જ જરૂરનાં છે. જ્ઞાનીના વચનને જે આચરે છે, તે જ એનો સાચો શિષ્ય છે, પછી ભલે તે ગમે ત્યાં હોય ! આ વાત ભગવાન મહાવીરે નિર્વાણ વખતે પોતાના શિષ્ય ગૌતમને કહી હતી, તેવો ઉલ્લેખ શ્રી ઉત. ૧૦મા અધ્યયનમાં છે જે અગાઉ પણ આપણે કહી ગયા છીએ.
ગીતાકારના શબ્દોમાં "જે મત પ્રમાણે ચાલતાં ઘણા સાધકો આગળ વધ્યા હોય, તે માં જ્ઞાનીનો મત સમજવો અને એને આચરવા તત્પર રહેવું. જેઓ એ મતપર નકામો બહાપ કરી પોતાના સ્વછંદે વર્તે છે, તેઓ મહાઅજ્ઞાની છે.” એ જ પ્રમાણે જૈન સૂત્રો અને મહામોહનીય કર્મના માલિક અને જ્ઞાનના વિરોધક ગણી અનંત સંસાર વધારનારા કહે છે. ગીતાકાર જેને નષ્ટ અને અચેતનવાળા' કહે છે એને જૈનસૂત્રો અભવી એટલે કે મોક્ષના અનધિકારી ઠરાવે છે. ખરી વાત