________________
અધ્યાય ત્રીજો
૧૫૭
લોકો એના કામને વખાણી તાળીઓ પાડે છે અને કેટલાક એના કામને વખોડી હસી કાઢે છે; છતાં એ જેમ લક્ષ્ય ચૂકતો નથી, અને કામ પણ છોડી દેતો નથી તે જ પ્રકારે સમદષ્ટિ જ્ઞાનીએ પોતાપક્ષે અને જગતપક્ષે આટલું સાવધાન રહેવાનું છે અને છતાં પોતાનું ધ્યેય જાળવી કામ તો કર્યે જ જવાનાં છે. અર્જુનને આટલી સાવચેતી રાખવી પોતાની ભૂમિકા જોતાં બહુ કઠણ લાગે તે સ્વાભાવિક હતું. કારણ કે તે સુપાત્ર હતો, વીર હતો, પણ હજુ આવી દ્વિમુખી સાવચેતી માટે જે બુદ્ધિની સ્થિરતા સમતા જોઈએ તે એનામાં ન હતી, એટલે મહાત્મા શ્રીકૃષ્ણ એને દિલાસો આપતાં કહ્યું :
मयि सर्वाणि कर्माणि संन्यस्याघ्यात्मचेतसा । निराशीनिर्ममो भूत्वा युद्धयस्व विगतज्वरः ॥ ३०॥ ये मे मतभिदं नित्यमनुतिष्ठति मानवाः । अद्धावंतोऽनसूयंतो मुच्यते तेऽपि कर्मभिः ॥ ३१ ॥ ये त्वेतदभ्यसूयंतो नानुतिष्ठति मे मतम् । सर्वज्ञानविभूढांस्तान्विद्धि नष्टानचेतसः ॥ ३२ ।। હુંમાં સૌ કર્મ છોડીને, આત્મલક્ષીય ચિત્તથી; આશા, મમત્વ ને તાપ, તજીને યુદ્ધ તું કર. ૩૦ મારા આ મતની રીતે, વર્તે જે માનવો સદા; અસૂયાહીન શ્રદ્ધાળુ, તેય કર્મો થકી છૂટે. ૩૧ મારા મતે ન વર્તે છે, અસૂયાવંત એ પ્રતિ; તે સર્વ જ્ઞાનમૂઢોને, જાણવા નષ્ટ ને જડ ૩૨ (અર્જુન ! ગભરાઈ ન જા. હું સમજું છું કે તારા જેવા સાધકને આશ્રયની જરૂર હોય છે. તું મને ગુરુ તરીકે માનીને જિજ્ઞાસુ ભાવે દોરવણી માગી રહ્યો છે, એ જોઈ મને સંતોષ ઉપજે છે, પણ તું સર્વસમર્પણભાવે હા તૈયાર નથી અને તેથી જ તને મૂંઝવણ પેદા થાય છે. અર્પણતા વિના શિષ્યને સાચો આનંદ મળતો નથી, અને શિષ્યના સમર્પણને ન જીરવી શકનાર ગુરુ ભવસાગરમાંથી બહાર નીકળી શકતો નથી, તને હું ખરે જ કહું છું કે મારામાં સૌ કર્મો સમર્પી દે ! (એટલે કે જેમ એક કર્તવ્યશીલ મુનીમ, શેઠની વતી કામ કરે છે, તેમ કર. એમ કરવાથી કામનો ઉત્સાહ તાજો જ રહેશે અને ફળની આશા તથા કાર્ય પરની મેલી મમતા તને નહિ
