Page Text
________________
૧પ૦
ગીતાદર્શન
અવ્યવસ્થાનો કર્તા બની જાઉ અને એ પ્રમાણે) આ પ્રજાને રખે હણી નાખું ! (એટલે કે અવ્યવસ્થાને લીધે પ્રજાનો જે ડૂસ થાય તેનો હું જ નૈમિત્તિક બની જાઉ!
નોંધ : જૈનસૂત્રોનો સમદષ્ટિ પુરુષ એ ગીતાનો શ્રેષ્ઠ પુરુષ છે. આ રીતે મહાત્મા કૃષ્ણ જેમ જૈનસૂત્રોના મહાપુરુષ છે, તેમ ગીતાના ભગવાન છે જ. ઉપરના શ્લોકોમાં તેઓ પોતાની જવાબદારી તથા જગતના લોકોની મનોદશા બતાવીને પણ કર્મયોગનું પ્રતિપાદન કરે છે.
સાયિક સમકિતી પુરુષને આત્મસાક્ષાત્કાર હોઈને હવે એને લોક સંબંધી લૌકિક કોઈ વસ્તુ મેળવવા જેવી બાકી રહી હોય એમ લાગતું નથી. સારાંશ કે "જેણે આત્મા જાણ્યો, તેણે સર્વ જાણ્ય" અને "જેણે આત્માને માણ્યો તેણે સર્વ માથું” એમ હોઈને એ દષ્ટિએ ક્રિયાની જરૂર નથી, છતાંય એ અપ્રમત્તપણે કર્મ આચર્યે જ જાય છે. કારણ કે લોકો એવા પુરુષ પ્રત્યે ભારે શ્રદ્ધા અને પ્રેમ ધરાવતા હોય છે એટલે એના આચરણને અનુસરે એ સ્વાભાવિક છે.
આપણે અગાઉ જોઈ ગયા કે ઋષભદેવ ભગવાને યુગાદિમાં લોકોને કર્મમાર્ગ બતાવ્યો એમ જૈન આગમો બોલે છે. આળસ મરડવા સરખાય રોકાયા વિના એ પ્રેરતા હતા. પછી એમણે ત્યાગ ગ્રહણ કરીને ત્યાગનો આદર્શ જગતને પૂરો પાડયો અને છેવટે નિર્મોહ થયા ત્યારે અનાસકિત પામીને ઉદય પ્રયોગે વિચરી છેલ્લો આદર્શ પૂરો પાડી મોક્ષ સાધ્યો. આ રીતે જેમ જૈનસૂત્રો કહે છે કે તીર્થકર પુરુષોના જીવનની એક પણ ક્રિયા એવી હોતી નથી કે જેમાંથી વિશ્વને આદર્શન મળે. શ્રીકૃષણ મહાત્મા પણ એ જ કહે છે.
અનુકરણ કરવાનો સામાન્ય રીતે મનુષ્ય સ્વભાવ છે, એમ પણ ગીતાકારે કહ્યું, તે આપણે જાતે પણ અનુભવ્યું છે. અનુકરણ કરવાનો સ્વભાવ એ મૂળે તો સદગુણ છે, પણ વિવેક ન રહે તો એ અંધ અનુકરણ થઈ જાય છે. એટલે સમદષ્ટિ પુરુષોની ફરજ છે કે મનુષ્યોના એ સદ્દગુણને પોતાની જીવનચર્ચાદ્વારા પ્રેરણા આપવી. આથી એ અનુકરણમાં વિવેક અને વ્યવસ્થા બંને ભળે છે અને જગત તંત્ર શાંતિપૂર્વક ચાલે છે. સહુ પોતપોતાના કર્મધર્મમાં અગાઉ કહ્યું તેમ અનુરકત રહીને વિકાસ સાધે છે. આ પરથી એ સહેજે ફલિત થાય છે કે જો એવા મોટા પુરુષો બીજાના આ જાતના સહજે થતા કલ્યાણ અર્થે પણ આત્માને અબાધક એવી શુદ્ધક્રિયા-સ–વૃત્તિ ન આચરે તો જગતની અવ્યવસ્થા વધે અને અવ્યવસ્થા વધે એટલે અહિંસાને, વિશ્વવત્સલતાના કે વિશ્વપ્રેમના સિદ્ધાંતમાં ગાબડું પડે
| SR No. | 008084 |
| Book Title | Jain Drushtie Gita Darshan Part 1 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Santbal |
| Publisher | Mahavir Sahitya Prakashan Mandir Ahmedabad |
| Publication Year | 1995 |
| Total Pages | 344 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati, Philosophy, & Religion |
| File Size | 19 MB |