________________
પ્રસ્તાવના
(૮) જૂઠી સાક્ષી ના પૂર. (૯) ચોરી ન કર.
(૧૦) એક દેવને માન.
૯
(Christian-Doctrineમાં જુદી રીતે લખેલા છે.)
આ મુખ્ય અને બીજા પણ, પુનર્નિયમના કરારોમાં દર ત્રણ વર્ષે તારી ઊપજનો દશાંશ કાઢી, તારા ઘરમાં રહેનાર કે અનાથ અથવા વિધવાઓને આપ. તારો દેશવાસી દરિદ્રી હોય, તો ત્યાં તું તારા હૃદયને કઠણ ન બનાવ. (પ્રકરણ ૧૪-૧૫ પુનર્નિયમ વિભાગ ગુજરાતી પૃ. ૧૮૧-૧૮૨)
નવા કરારની હસ્તી ઈસુ પછી થઈ છે. ત્યાં કાયાએ વ્યભિચાર ન કરો એટલું જ નહિ, પણ માનસિક ભાવે પણ ન કરવો એ હકીકત છે. ખૂન ન કરવું એટલું જ નહિ પણ ક્રોધ સુધ્ધાં ન કરવો. ડાબા ગાલે તમાચો મારે, તો જમણો ધરવો, પહેરણ માગે તેને અંગરખું પણ દેવું; આ રીતે ક્ષમા અને પરોપકારનું તત્ત્વ ત્યાં ખૂબ ખીલેલું નજરે ચડે છે. પ્રેમ એ જ પ્રભુ અને એને મેળવવાનાં ત્રણ સાધનો-શ્રદ્ધા, સર્તન અને અર્પણતા. (જુઓ Cho D૦૦ ૨,૨૨-૨૮)
આ તત્ત્વો બૌદ્ધ ધર્મની અસરથી ખ્રિસ્ત ધર્મમાં આવ્યાં કયાંથી, એ ચર્ચા અર્થરહિત છે. મારી નમ્ર માન્યતા મુજબ મનુષ્ય, તત્ત્વો ગમે ત્યાંથી લે, પણ જો એમને પોતીકાં કરી લે, તો તે એનાં પોતીકાં જ ગણાય.
ઈશુ પછી હજરત મોહમ્મદ પયગંબરનું સ્થાન આવે છે. તેઓએ આ અનુસંધાન કાયમ રાખ્યું છે. દારૂ-મઘ નિષેઘ, જુગાર નિષેઘ, એક નિાકાર પ્રભુની જ ઉપાસના, એક વચનનું મૂલ્ય, સ્ત્રી-સન્માન આ બધાં તત્ત્વોમાં કુરાને શરીફનો અવાજ પ્રેરક છે. ઈશુ જેમ વૈરનો બદલો લેવાની સાફ ના પાડે છે, તેમ કુરાનમાં સાફ મના દેખાતી નથી, પણ એનું કારણ તો હજરત મોહમ્મદ સલ્બમને યુદ્ધ-જીવનમાં ઝુકાવવું પડયું છે, તે હોવું સંભવે છે.
એમના અંગત જીવનમાં શ્રદ્ધા, શ્રમ, ભકિત, ખેરિયત, અકરજદારીપણુંઆ ગુણો મુખ્ય ભાગ ભજવે છે. ખેર, મહેર અને બંદગી એ કુરાનનો છેવટનો નિચોડ છે. તથા કયામતના દિવસની યાદી એ કુરાનનું મધ્યબિંદુ છે. આ રીતે મૂર્તિપૂજા અને અનેક દેવવાદ નામે ઠેઠ નૂહ પયગંબરના કાળથી યહોવાહને જે પશુબલિ ચડતાં,તે તો આ રીતે બંધ થયાં અને આરબોમાં જૂઠને સ્થાને સત્યની
