________________
૧૦
ગીતાદર્શન
પૂજા થવા લાગી, જંતરમંતર ને જાદુવિદ્યા તરફ અભાવ કરાવવા બનતું થયું, એ અરબસ્તાન જેવા પ્રદેશની ધર્મક્રાન્તિ નાનીસૂની નથી જ. એ પ્રજાને, ઈશ્વર જ બધું કરે છે ને તે શુભ કર્મવાળાને સ્વર્ગ અને અશુભ કર્મવાળાને નરક આપે છે, એમ કહ્યા વગર છૂટકો જ નહોતો. એ પ્રદેશની તે કાળની પ્રજાના માનસને અનુલક્ષીને કહેલું કથન આ પ્રદેશમાં વસતી ઈસ્લામી પ્રજા જો એના આત્માને અનુલક્ષીને પાળે, તો જેમ હજ વખતે શિકારની સાફ મનાઈ છે, તેમ એ કદી જ શિકાર ન કરે. કુરાનના હદ્દીસા વિભાગમાં જેમ લખ્યું છે કે તું તારા પેટને કબર ન બનાવીશ” તેમ એ વનસ્પત્યાહાર સિવાયના આહરને અભક્ષ્ય જ માને. કુરાને શરીફમાં પણ ખોરાકમાં પ્રથમ તકે ખજૂર અને અનાજને જ સ્થાન અપાયું છે. (જુઓ કુરાન અ.-૧૪૨) અને કુરાને શરીફના ખુદાનું નામ જ 'રહિમાન' છે. એટલે પ્રાણીરહેમને જાણીબૂઝીને તો કેમ જ તરછોડાય?
અશો જરથુષ્ટ્રના ઉપદેશનો સાર તેમના માનદયસ્ની કરાર નામમાં સમાઈ જાય છે:
(૧) પવિત્ર વિચાર, (૨) પવિત્ર પાણી, અને (૩) પવિત્ર કર્મ, સમુદ્રપૂજા, સૂર્યપૂજા, આતશ (અગ્નિ) પૂજા અને હોમહવન બધું એ અર્થ છે.
પાકદાદર અહુરમજૂદની દયાનો એ જ પ્રસાદ છે. જરથોસ્તી પ્રજાના પ્રભુનું નામ જ જો પાક છે તો પવિત્રતા અને પરોપકાર એને પ્રિય કેમ ન હોય?
આટલું કહ્યા પછી ગીતાનાં વચનો એ ચારે શાસ્ત્રોનાં વચનો સાથે પરિશિષ્ટમાં ટાંકવામાં આવ્યાં છે. એટલે તે જોઈ લેવા ભલામણ છે. એ પરથી એ ધરૂપી નદીઓ ગીતાના અખાતમાં કેવી રીતે મળે છે, તે સમજાશે. એક સ્થળે ચુસ્ત યહૂદી ભાઈ એફ.એચ.મોલમ કહે છે તે આ કથનને ટેકો આપનારું છે.
"મારી શકિત મુજબ મેં બાઈબલનો યથાર્થ અભ્યાસ કર્યો છે....એમાં જે લખાયું છે, તે ગીતાના સારરૂપે છે. પણ ગીતામાં જે (બીજું વધુ) મળે છે, તે બાઈબલમાં મળતું નથી." શું ગીતા જીવનમંથનો ઉકેલ આપનાર કોષ છે?
ગીતાની વ્યાસપીઠ પર આટલું પ્રસ્તાવનારૂપે બોલ્યા પછી પાઠકને એમ લાગશે કે ગીતામાં એવું શું છે કે એની આટલી તારીફ થાય છે?
