Page Text
________________
અધ્યાય ત્રીજો
૧૪૧
બધી ઘટનાઓ સ્વભાવજન્ય છે, છે, કોઈ એનું સર્જક, સંચાલક કે પ્રેરક નથી એ આપણે આગળ ગીતામાં જ જોઈશું. (અ૦ ૫. ૧૪) એમ છતાં એ ઉપરની માન્યતાને જૈન સૂત્રોની માફક સાપેક્ષદષ્ટિએ સ્વીકારે છે. અગાઉ કહી ગયા તે રીતે જૈન સૂત્રો જેમ કહે છે કે જે દેહધારી કર્મભૂમિના મનુષ્ય તરીકે જન્મ્યો, એ મોક્ષના પુરુષાર્થનો અધિકારી છે. પણ કર્મભૂમિમાં તો કર્મક્રિયા વિના ચાલે જ નહિ. કર્મ હોય તો જ પુરુષાર્થને અવકાશ છે. માટે આદિ તીર્થકર ઋષભદેવે લોકોને કર્મ તરફ પ્રેર્યા. ગીતામાં પણ એ જ કહે છે. બ્રહ્માએ આ જગત સર્ફ એમ કહો. બાબા આદમે કે અહુરમજદે આ સૃષ્ટિ ઘડી એમ કહો કે સ્વભાવસિદ્ધ જ સૃષ્ટિ સનાતન છે એમ કહો, પણ એ બધાની પાછળ પુરુષાર્થને અવકાશ તો રખાયો જ છે. માટે તપ વિના-શ્રમવિના-પુરુષાર્થ વિના ચાલી શકે જ નહિ. આ માટે કોઈપણ ધર્મ, મત કે પંથનો વિવાદ છે જ નહિ.
(૨-૩) વંશવેલો કે વૈભવ વધારવા માટે પણ યજ્ઞ જરૂરી છે. અભિવૃદ્ધિ પામવાની કે પોતાનું ધારેલું પાર પાડવાની નાનાથી મોટા દેહધારીઓને ઈચ્છા હોય છે. તે ખાતર સહુને પુરુષાર્થ કરવો જ પડે છે, શ્રમ કરવો પડે છે, સંકટ પણ વેઠવાં પડે છે. એટલે કે યજ્ઞ વિના ચાલતું નથી.
(૪) પણ યજ્ઞ એટલે શ્રમ, તપ કે પુરુષાર્થ જે કંઈ ગણો, તે પોતે કેમ અભિવૃદ્ધિ કરાવી શકે ? કે ધારેલું પાર પડાવી શકે ? કારણ કે એ કયાં ચૈતન્યવંત દેહધારી છે? એ પ્રશ્નના જવાબમાં ગીતાકાર કહે છે :
"જેવી જેની ભાવના, તેવી તેને સિદ્ધિ મળે જ છે, પણ યજ્ઞ દેવોને ઉદ્દેશીને કરો, એટલે કે પુરુષાર્થને દિવ્ય માર્ગે ફોરવો. પૈશાચિક માર્ગે નહિ ! સારાંશ કે દિવ્ય ભાવના રાખીને જ પુરુષાર્થ કરો. એ દિવ્ય ભાવના જેમણે સાધી હોય, એવા દેવોનું નામ લઈને પણ પુરુષાર્થ કરવામાં વાંધો નથી.
જગતમાં એવો કુદરતી નિયમ છે કે તમે જે આંદોલન છોડશો એનો પડઘો પાછો તમારામાં પડશે, એટલે દેવોને ઉદ્દેશીને જે જાતની ભાવના ભાવશો, તે જાતનો તમને ભાવનાનો બદલો મળશે. દેવો તો માત્ર ભાવનાના ભૂખ્યા છે. અને પ્રતિદાન(બદલો) આપવાની તાલાવેલી વાળા છે, તેથી જ તેઓ દેવ કહેવાય છે. એટલે તમે એમને જે અર્પણ કરશો, તેનું સાટું તમને એ વાળશે. આમ પરસ્પર ભાવનાથી આગળ વધતાં વધતાં તમે બને છેવટે પરમ કલ્યાણને પામશો. કારણ કે ભાવના એ મોક્ષનું અનુપમ સાધન છે.
| SR No. | 008084 |
| Book Title | Jain Drushtie Gita Darshan Part 1 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Santbal |
| Publisher | Mahavir Sahitya Prakashan Mandir Ahmedabad |
| Publication Year | 1995 |
| Total Pages | 344 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati, Philosophy, & Religion |
| File Size | 19 MB |