Page Text
________________
અઘ્યાય ત્રીજો
૧૨૯
ખરી રીત ભયંકરતા કે અભયંકરતા માત્ર કર્મ પરથી નથી મપાતી, પણ કર્મ કરવા ન કરવા પાછળની વૃત્તિથી મપાય છે.આ વાત પણ ગીતાકાર અહીં કહેશે.
પણ સવાલ એ થાય છે કે "અર્જુનને આવી સીધી સાદી વાતમાં કેમ શંકા થઈ ? મહાત્મા કૃષ્ણે તો સાફ સાફ શબ્દોમાં બધું કહી દીધું છે.”
આવા સવાલકારે એ ન ભૂલવું જોઈએ કે અર્જુનને સ્થળે પોતે હોય, તો એની સ્થિતિ અર્જુન કરતાં ભાગ્યે જ જુદી હોય. મૂળે તો અર્જુન અત્યારે ગૂંચવાઈ ગયો હતો. "યુદ્ધ એ ઘોર કર્મ છે” એવો અભિપ્રાય કંઈ વિવેક પરથી, એણે નહોતો બાંઘ્યો, મોહને લીધે એવો અભિપ્રાય બાંધી લીધો હતો અને એ પૂર્વગ્રહ, એટલો તો ઊંડો હતો કે એ શલ્યને કાઢવા માટે બીજા ઘણા પ્રયત્નની જરૂર હતી.
પોતે જે વાતને ન સમજે, તેને સામાન્ય માણસ ગોળગોળ અથવા ગપગોળ માનીને હસી કાઢે છે. પણ અર્જુન એવી સામાન્ય ભૂમિકાને વટાવી ઉચ્ચ ભૂમિકાએ ગયો હતો, એટલે એ હસ્યો નહિ. તેમજ શ્રીકૃષ્ણ મહાત્માનાં (પોતાને ગળે ન ઊતરવા છતાં, એ) વાકય તરફ બેદરકાર પણ ન થયો. પણ એને એ વાયો બે અર્થવાળાં લાગ્યાં. જ્ઞાની પુરુષોનાં વાકયોમાં એ જ ખૂબી છે. એ વાણીમાં એકાંત દ્દષ્ટિ કે એકાંગી વલણ નથી હોતું. કારણ કે એ તો પ્રત્યેક પદાર્થને પોતપોતાની કક્ષામાં પ્રમાણભૂત, તરીકે જ દેખે છે. એટલે જે પ્રસંગ, જે પાત્ર, જે ક્ષેત્ર ને જે કાળ, તે પ્રમાણે જ તે તેની કિંમત આંકે છે.
"ઈંદ્રિયોને વિષયથી ભૂખી રાખીએ, તો વિષયો ટળે છે, પણ તે વિષયાસકિત વર્જીને; વિષયાસક્તિ તો પરં પેખ્યા પછી જ છૂટે છે”આ એકજ વાકયમાંથી હઠાગ્રહી બન્ને પક્ષ, પોતપોતાના મતની પુષ્ટિનો ખોરાક કાઢી શકે. (૧) દા.ત. સંન્યાસમાં જ માનનારો વર્ગ એ અર્થ કાઢે કે "ઈંદ્રિયોને વિષયથી અળગી રાખવાથી પ્રથમ વિષયો ટળે છે અને પછી-ધીમે ધીમે આગળ વધતાં-પરના દર્શન થવાથી છેવટે વિષયાસકિત પણ ટળે છે. માટે ઈદ્રિયોને વિષયોથી નિરાળી રાખવી જોઈએ.” (૨) દા.ત. સંન્યાસમાં નહિ જ માનનારો વર્ગ એ અર્થ કાઢે કે "ઈન્દ્રિયોને વિષયોથી વેગળી રાખવાથી કશું વળવાનું નથી,પરં પેખી લઈએ એટલે વિષયાસક્તિ આપોઆપ વિરમી જાય. પછી વિષયો ભોગવીએ તોય શી હાનિ છે?"
ખરો જ્ઞાની પુરુષ આ બેય ઐકાંતિક માન્યતાથી નિર્લેપ રહેશે. એ ઉ૫૨ના વાકયનો બધી બાજુથી વિચાર કરશે, એટલે જ્યારે એને ત્યાગની જરૂર લાગશે
| SR No. | 008084 |
| Book Title | Jain Drushtie Gita Darshan Part 1 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Santbal |
| Publisher | Mahavir Sahitya Prakashan Mandir Ahmedabad |
| Publication Year | 1995 |
| Total Pages | 344 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati, Philosophy, & Religion |
| File Size | 19 MB |