Page Text
________________
અધ્યાય બીજો
૧૧૫
શકતા નથી. એટલે એની સાધના દીપી નીકળતી નથી. સારાંશ કે કામના કે નામના ખાતર કરેલી ક્રિયામાં આત્મબળ કદી ન આવી શકે. ઘણા મહાત્મઢ ગીઓ, ઘોર તપસ્વીઓ અને અથાગ પરિશ્રમીઓ નિષ્ફળ જાય છે, એનું મુખ્ય કારણ આ છે. એટલે ગીતાકાર કહે છે તેમ કામના છોડી દો. એટલે કે જૈન પરિભાષા પ્રમાણે પૌગલિક સુખ અને લૌકિક પરિભાષા પ્રમાણે ભૌતિક સુખની તમા ન રાખો. પણ સાથે સાથે એક અદ્ભુત નિયમનું પણ એમણે ભાન કરાવ્યું કે તમે જેની તમા છોડશો, તે વસ્તુ તમારી આસપાસ વીંટળાઈ જશે. જેમ ભ. મહાવીરે ન ઈચ્છયું ત્યારે ખુદ દેવો આવીને નાટારંભ કરવા લાગ્યા, પણ આ મણે તો નાટારંભ કરવાની ના પણ ન પાડી. કારણ કે હઠીલા દેહધાની એ એક સ્વભાવસિદ્ધ વસ્તુ છે કે જેની તમે ના પાડો તે બમણું જોર કરે. ભ. મહાવીરે એ નાટક સામે થયું ત્યારે આંખ પણ ન મચી દીધી, પોતે તો સિદ્ધ પુરુષ હતા એમ માનીએ, પણ એમના શિષ્યો તો હજુ સાધક જ હતા; છતાં એમને પણ આંખ મીંચવાની આજ્ઞા ન કરી, પણ કોઈનો આત્મા એમાં ન ભેળાય એટલી કાળજી જરૂર રાખી. પરંતુ આ પરથી કોઈ સાધક, નાટક, સિનેમા જોવાની છૂટ મળે છે, એમ ન માની લે. ઊલટું જે સાધકને એવી છૂટ લેવાનું મન થાય છે તેને તો મહાપુરુષો ત્યાગનો જ માર્ગ ભારપૂર્વક બતાવે છે અને એ ત્યાગ કરીને જ બ સી ન રહેતાં, મનથી પણ એવી કામભોગની ઈચ્છા ન રાખવા માટે પળેપળે સાવધાન રહેવા સૂચવે છે, ગીતાકારે પણ આ જ વાત ઘણી અસરકારક રીતે કહી દીધી છે. અહીં જે કહ્યું છે એનો સાર એ છે કે માયા અવળચંડલી છે. એને જેમ ‘દૂર જા' કહો તેમ એ ચરણ ચુંબતી આવે અને જેમ એને “આવ આવ' કહો તેમ એ દૂર ભાગે. જેમ જેમ ઝંખો તેમ તેમ તમને તે રોવડાવે. આને વિષે પુરાણોમાં સુંદર રૂપકો દોરવામાં આવ્યાં છે.
'આત્મા'ની રીતિ અવળચંડલી નથી. એ તો તમે ખરા હૃદયથી ઈચ્છ ત્યારે જ આવે. એટલે આત્મા ખાતર પુરુષાર્થ કરવો જરૂરી છે અને માયાની ઝંખના છોડવી જરૂરી છે. આથી બેય કામ સરશે. લક્ષ્મીપતિ મળ્યા તો પછી લક્ષ્મી બિચારી શા વિસાતમાં? પણ જો લક્ષ્મી પાછળ ગાંડા થવાય તો તો લક્ષ્મી પણ છેટી ભાગે અને લક્ષ્મીપતિ તો સો કોશ દૂર જાય. માટે જ કહ્યું છે કે -
સાધક વિષયોને જેમ જેમ છોડશે તેમ તેમ વિષયોના નિમિત્તા અને લાલચો એની આસપાસ ઘેરી વળવાના છે, પણ જેમ સમુ માઝા મૂકતો નથી તેમ તે વેળાએ પોતે પોતાની આત્મમર્યાદા ન મૂકવી જો કે વિષયસ્પર્શથી ચેતતો રહે,
| SR No. | 008084 |
| Book Title | Jain Drushtie Gita Darshan Part 1 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Santbal |
| Publisher | Mahavir Sahitya Prakashan Mandir Ahmedabad |
| Publication Year | 1995 |
| Total Pages | 344 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati, Philosophy, & Religion |
| File Size | 19 MB |