________________
પ્રસ્તાવના
પાપકર નથી અને એવી બંધનકાર પણ નથી, કેજે પાપ કે બંધ બંધન ન હટી શકે. કારણ કે આવો સાધક પોતાથી થયેલી હિંસાનો ગર્વ નથી લેતો કે હિંસાને ફાળે વિશ્વ નથી ચડાવતો, પણ ઊલટો થયેલી હિંસામાં પોતે નિમિત્ત થયો, તેનો
હદયપૂર્વક પશ્ચાતાપ કરે છે અને વિજયનો ત્યાગ કરી, અહિંસાને માર્ગે આગે કિમ ભરે છે. આવું પાત્ર, ભાવઅહિંસક હશે પણ છેવટે દ્રવ્ય અહિંસક બનશે જ. માટે તેમનું સમકિત ભાંગતું નથી. આ ઉદાહરણ ચેટક નામના રાજાને લાગુ પડે
ગીતાના કષ્ણચંદ્ર યોગેશ્વર છે. જૈનગ્રંથોના ચેટક પણ સમકિતી છે. એમનું એવાં સ્વરૂપ દુનિયાથી નિરાળું છે. આગામી તીર્થકર ચોવીસીમાં તીર્થકર ભગવાન તરીકે જૈનસૂત્રોએ પ્રથમથી જ એમનું સર્વોત્તમપદ નિયત કરી નાખ્યું
છે પણ જૈનસૂત્રોને તો સ્થૂળ અહિંસાનું કલેવર પણ બરાબર રાખી બતાવવું છે સામે અહિંસાનો આત્મા તો પહેલો જ જોઈએ એમ એ માને છે, એટલે
સ્થળ અહિંસાને સાવ બેપરવાઈથી છોડી દેતાં નથી. આથી જ દિશામાં અહિંસાની ઝીણવટથી સમીક્ષા કરવામાં આવી છે. આદર્શ ત્યાગનું વલણ પ્રધાનપ છે. છતાં જો અહિંસાનો સૂક્ષ્મ આત્મા સરી જાય અને સ્થળ કલેવર જ માત્ર શણગારીને રાખવામાં આવે, તો તેના કરતાં તો નિરુપાયે જ્યાં કર્કવેર.બગડે ત્યાં બગડવા દઈને પણ અહિંસાનો આત્મા બચાવી લેવો એ જ એને પ્રિય છે. જૈન આગમમાંના ચેટકની પણ આ દશા હતી. મહાભારતના બાપાના યુદ્ધની પણ આ દશા હતી. એટલે જ ગીતાને એ યુદ્ધની ક્રિયામાં
અહિંસાનો આત્મા ઉગારવા માટે મહાભારત યુદ્ધની પીંછીનો આશ્રય લેવો પડ્યો છે. ( ગીતા અહિંસામાંથી ઉદ્દભવી છે, તેથી જ તેમાં આધ્યાત્મિકતા ખૂબીથી ઝળકે છે. ગીતારૂપી પુલ
આટલું સમજાયા પછી ગીતા એ વૈદિક ગ્રંથો અને જૈનસૂત્રો વચ્ચેના ધ્યેયમાં, વસ્તુતઃ નહિ છતાં આભાસે દેખાતી, મતભેદરૂપી ખાઈના અનુસંધાનમાં પુલની ગરજ સારશે. વચ્ચે પડેલી દીવાલોને ભેદવામાં ભગીરથ શસ્ત્રની પૂર્તિ કરશે. એમ માનીને મેં ગીતાને માતા ગણીને એ ગોદનો લાભ ઉઠાવ્યો છે.
