Page Text
________________
ગીતાદર્શન
અને પહેલાં ઊંડો અને ગુપ્ત હતો તે) મોહરૂપી કીચડને જ્યારે તારી બુદ્ધિ પાર કરી જશે, ત્યારે (આપોઆ૫) સાંભળેલા ઉપર (અને હવે પછી) સાંભળવા જેવા (વિષયો) ઉપર ઉદાસીનતા આવી જશે. અને એમ થવાથી તારી નિશ્ચયાત્મક બુદ્ધિ (અનેક પ્રકારની) શ્રુતિથી (નિશ્ચયનું) સ્થાન ચૂકી ગઈ છે. (અનિશ્ચિતવ્યગ્ર બની ગઈ છે) તે સમાધિમાં-આત્મમસ્તીમાં હાલ્યા ચાલ્યા વગરની (બધા પ્રકારે સ્થિર) થઈ જશે ત્યારે તું યોગ (નું પહેલું પાસું એટલે કે સમત્વબુદ્ધિરૂપ યોગ) પામીશ.
નોંધઃ જેમ જૈન સૂત્રો, આત્મદર્શન થયાનાં : (૧) શમ, (૨) સંવેગ, (૩) નિર્વેદ, (૪) અનુકંપા અને (૫) આસ્થા એમ પાંચ લક્ષણો બતાવે છે, તેમ ગીતાકાર પણ કહે છે કે પહેલાં તો તારે મોહ-કીચડથી તારી બુદ્ધિને પેલે પાર લઈ જવી પડશે. એટલે પાપ-પુણ્યથી અને ખરી રીતે તો સાંસારિક બંધન દેનારા પદાર્થમાત્રથી આપોઆપ સંવેદ (એટલે પદાર્થ બંધન કરે છે તેવું ભાન) અને નિર્વેદ (એટલે વૈરાગ્ય) જાગશે, સાધકમાત્રનો આ જ અનુભવ છે. હવે આપણામાંના કોઈને એ શંકા ન રહેવી જોઈએ કે, અર્જુનને અત્યાર સુધી હતો તે વૈરાગ્ય હતો નહિ કે મોહ. આપણામાંના કોઈ એમ પણ ન ધારી લે કે પદાર્થ પ્રત્યે અણગમો થવો તે વૈરાગ્ય અને એવો વૈરાગ્ય તો અર્જુનને થયો જ હતો. એટલા ખાતર ગીતાકારે વૈરાગ્ય માપવાની ઉત્તમ કસોટી મૂકી તે એ કે જ્યારે વૈરાગ્ય' એટલે કે અંતરંગ વૈરાગ્ય' જાગે છે ત્યારે મોહનો પડદો ખસી જઈને આત્મસ્મૃતિનો એવો ખજાનો હાથ લાધી જાય છે કે પછી સાંભળેલું યાદ કરવાની કડાકૂટ કે નવું સાંભળવા જેવું કશું રહેતું નથી. બધું એને પોતામાં જ સૂઝી રહે છે. જૈન સૂત્રોમાં એવા અસંખ્ય દાખલા છે કે, મોહ ઉપશાંત થયો કે તરત જ જાતિ-સ્મરણ જ્ઞાન થયું. પણ આ મોહનો પડદો ય કંઈ આપોઆપ ખસી જતો નથી કે એને માટે કોઈ ઈલમકી લકડી જેવો જાદુઈ ઉપાય ખપ લાગતો નથી. એને માટે તો તે સાધકે પોતાની બુદ્ધિને સમાધિદશાને યોગ્ય એટલે કે નિશ્ચળ બનાવવી જોઈએ. ત્યારે પ્રશ્ન થાય છે, તો પછી એ જ કહોને કે એ નિશ્ચળ કેમ બને?' ગીતાકારે આનો જવાબ પહેલાં પણ આપી દીધો છે અને અહીં ફરીથી આપે છે કે "જે કારણે તે વ્યગ્ર થઈ છે તે કારણથી વેગળા રહો.”
ભલે, ઘર્મગ્રંથોમાં એમની ગણના થતી હોય, પણ જે ગ્રંથોમાં રાજ્યસત્તા, અધિકાર અને મોજશોખ કે સ્વર્ગ મેળવવા માટે વાસનાના પ્રોત્સાહન દ્વારા ક્રિયાઓ, મંત્રો કે વિધિઓ બતાવાઈ હોય તે સાંભળવાનું છોડો, સાંભળી હોય તો
| SR No. | 008084 |
| Book Title | Jain Drushtie Gita Darshan Part 1 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Santbal |
| Publisher | Mahavir Sahitya Prakashan Mandir Ahmedabad |
| Publication Year | 1995 |
| Total Pages | 344 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati, Philosophy, & Religion |
| File Size | 19 MB |