Page Text
________________
૯૪
ગીતાદર્શન
થઈને કર્મ કર, સમત્વબુદ્ધિયુકત કર્મ સર્વોત્તમ છે. પણ "રખે તું બુદ્ધિનું શરણું લેતાં લેતાં પાછો ફલહેતુનું શરણું લઈ લેતો."
શ્રીકૃષ્ણ મહાત્માની આ ચેતવણી ખરી છે કારણ કે બુદ્ધિનું શરણું લેવા જતાં સાધકના વિચારો કર્મફળ તરફ પણ ખેંચાઈ જવાને સંભવ છે. દા.ત. આપણી સામે એક સેવાનો પ્રસંગ આવ્યો. આપણે ઊભા થયા પણ જતાં જતાં સિદ્ધિ-અસિદ્ધિનો વિચાર કરવા રહ્યા કે તુરત ઊડી રહેલી કામનાની કે નામનાની જડો આપણને પકડી લેવાની; એટલે સમત્વબુદ્ધિનું શરણું તો લેવું પણ ફળ હેતુને દૂર રાખવા. કારણ કે બુદ્ધિ તો ઉદાર-શક્તિવાળી છે. અને ફળના હેતુઓ તો બિચારા કૃપણ છે. (દયાપાત્ર છે.) પોતે જ જે ડરપોક હોય, તે બીજાને શી રીતે અભય આપી શકે ? જૈનસૂત્ર ઉત્તરાધ્યયનમાં વીસમા અધ્યાયમાં અનાથી નામના મુનિ મગધ નરેશ શ્રેણિકને કહે છે કે, "ભાઈ ! તું પોતે જ્યાં અનાથ છો ત્યાં બીજાને મદદ શું કરી શકીશ? જ્ઞાન જ નાથ બની શકે તેમ છે.”
સમન્વબુદ્ધિનો યોગ પોતાની ઉદાર શક્તિથી શું આપે છે એના જવાબમાં કહ્યું છે કે, પાપ અને પુણ્યના બંધનમાંથી છોડાવીને તે સ્વતંત્ર બનાવે છે, જો કે પુણ્યની બેડીઓ જીવને બહુ ગમે છે પણ એની સામે પ્રતિપક્ષી સહયોગી પાપ પડયું જ છે. એટલે જરા મધ ચાટવા જતાં કાંટાથી જીભનું લોહી પણ ભળવાનું. સમત્વ બુદ્ધિમાં તેવું કશું જ નથી એટલે એ પહેલાં પહેલાં આકરી લાગે તોય ગમી જાય તેવી વસ્તુ છે. અને વળી ગમ્યા પછી એ પાપપુણ્યના ફાંસાથી આપણને બચાવી લે છે. એનું દર્શન થયા પછી તો સાધકને કોઈ ઈદ્ર પગે પડીને સ્વર્ગ સત્તા આપવા આવે, તોય એ તો એટલું જ કહે છે, "નહીં માંગતા, તૂ બંધન મેં પડા ઈતના હી કાફી હૈ દૂસરે કો યો ફસાતા હૈ?” આથી આગળ વધીને શ્રીકૃષ્ણ મહાત્માએ અર્જુનને કહ્યું કે, વળી એટલે જઈને તું સ્થિર ન થઈ જતો, યોગમાં જોડાઈ જે.” અહીં પ્રશ્ન થયો કે, તો સમત્વ બુદ્ધિના યોગ કરતાં વળી આ બીજો યોગ કયાંથી ફૂટી નીકળ્યો; એના ઉત્તરમાં કહ્યું કે પ્રથમનો યોગનિશ્ચયાત્મબુદ્ધિ સાથે મુખ્યત્વે સંબંધ ધરાવે છે, અને આ યોગ કર્મમાં કુશળતારૂપ છે” એટલે બુદ્ધિમાં સમતા જોઈએ અને કર્મમાં કુશળતા જોઈએ. કારણ કે, કર્મમાં જેણે કુશળતા પ્રાપ્ત કરી તે તરત કર્મફળ તરફ અનાસકત ભાવ કેળવી શકે છે. આ વાત તો આપણા સહુના અનુભવની છે કે જે ખરો કલાકાર છે તે કળાની તન્મયતાનો એટલો તો આનંદ લૂંટી લે છે કે પછી એની કૃતિની જગતમાં કિંમત
| SR No. | 008084 |
| Book Title | Jain Drushtie Gita Darshan Part 1 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Santbal |
| Publisher | Mahavir Sahitya Prakashan Mandir Ahmedabad |
| Publication Year | 1995 |
| Total Pages | 344 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati, Philosophy, & Religion |
| File Size | 19 MB |