Page Text
________________
અધ્યાય બીજો
૯૩
પાપપુણ્ય-ને છોડે છે. માટે પહેલાં તો તું તેવો થા એટલે કે,) બુદ્ધિયુકત થા અને પછી (કર્મકૌશલ્ય રૂ૫) યોગમાં જોડાઈ જા. (કારણ કે) કર્મકુશળતા એ (પણ) યોગ (જ) છે. | (સાચું જ કહું છું અને !) (જેમની મનીષા ઉચ્ચ કોટીની છે એવા) જ્ઞાનીજનો પણ એકલી બુદ્ધિથી જ પાર પામી શકતા નથી પરંતુ એમનેય કર્મજન્ય ફળો તરફ નજર નાખ્યા વગર પ્રવૃત્તિ કરવી પડે છે ત્યારે જ તેઓ અનામય-નિરોગી પદમાં પુગે છે.
નોંધ : ઉપરના ત્રણ શ્લોકમાં ગીતાકારે ખૂબ કહી દીધું અને તે આ પહેલાં આવી ગયેલી, લોકમાન્યના શબ્દોમાં કહીએ તો ચતુઃસૂત્રી અને જૈનસૂત્રોની દષ્ટિએ કહીએ તો, આત્મપંખીડાંની જ્ઞાન અને ક્રિયારૂપી બે પાંખ.
"જે તારા અધિકારનું કર્મ છે તે કર." ધર્મકર્મ એટલે તારા અધિકારનું કર્મ. એ કરવામાં દોષ નથી. ન કરવામાં દોષનો સંભવ છે માટે કર. પણ ફળ શું? કેવું અને ક્યારે મળે? એ તારા અધિકાર બહારની વાત છે માટે એને છોડી દે. એને છોડી દે એટલે કે કર્મ કર પણ કર્મફલનો હેતુ સાથે રાખીને કર્મ ન કર. છેલ્લી વાત એ કેટલાક લોકો આવી કસોટીથી કર્મ કરવા જતાં નાસીપાસ થઈ અકર્મના સંગી બની જાય છે પણ તું અકર્મનો સંગ ન કરીશ. આમ અર્જુનને કહ્યા પછી વળી કહ્યું : યોગનિષ્ઠ રહી કર્મ કર એટલે તારા અધિકારનું કર્મ છે, અથવા તો ધર્મ કર્મ છે કે કેમ તેની તને સહેજે ખબર પડશે. આસક્તિ છોડીને કર્મ કર એટલે ફળ તરફ તારું લક્ષ્ય નહિ જાય અને બંધનનો ડર પણ નહિ રહે. જેમ એક વાદી મહા ઝેરી ફણીધરને પણ વશ કરી એની દાઢને વિષરહિત કરી નાખે છે. પછી તે છંછેડાય તોય ભય રહેતો નથી તેમ આસકિતનું ઝેર નીકળી ગયા પછી કર્મ ગમે તેવું હોય તોય ભય રહેતો નથી. જો આવી સ્થિતિ તું સાધી લઈશ તો સિદ્ધિ મળે કે અસિદ્ધિ બેયને સમાન માનતો થઈશ એટલે કે, કર્મફળના હેતુને મોખરે રાખ્યા વગર તું કર્મ કરી શકીશ અને તેથી તને અકર્મણ્ય અથવા અધાર્મિક કર્મ તરફનો સંગ કદી જ નહિ થાય. પછી ઉપરની જ વાતનું અહીં સ્પષ્ટીકરણ કર્યું કે, સમત્વ બુદ્ધિને પણ યોગ કહેવાય છે. કારણ કે (બુદ્ધિયોગથી દૂર રહેલું કર્મ અવર એટલે નઠારું છે. એટલે કે એના વિનાનું એકલું કર્મ માલ વગરનું છે. શુભચંદ્રાચાર્ય નામના જૈનાચાર્ય પણ ક્રિયા વિનાનું જ્ઞાન પાંગળું છે અને જ્ઞાન વિનાની ક્રિયા આંધળી છે એમ કહે છે માટે પહેલાં તો સમત્વબુદ્ધિનું શરણું લે એટલે કે સમત્વબુદ્ધિયુકત
| SR No. | 008084 |
| Book Title | Jain Drushtie Gita Darshan Part 1 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Santbal |
| Publisher | Mahavir Sahitya Prakashan Mandir Ahmedabad |
| Publication Year | 1995 |
| Total Pages | 344 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati, Philosophy, & Religion |
| File Size | 19 MB |