________________
અધ્યાય બીજો
૭૯
યુદ્ધમાં જોડાઈ જા. અને યુદ્ધમાં જોડાવાથી યુદ્ધનાં બે પરિણામો આવશે - કાં તો જય ને કાં તો પરાજય, કાં તો સ્વતંત્ર રાજ્યસુખ અને કાં તો કૌરવોનું આધિપત્ય, કાં તો ભોગપ્રાપ્તિ અને કાં તો ભોગહાનિ, કાં તો મરવું પડશે ને કાં તો જીવીશ પણ એ બે પૈકી કોઈને પણ ઓછી વધુ ન માનતો, હરખ-ખેદ ન કરતો. આ વખતે તું રાજ્યસુખ છોડવા જાણે તૈયાર હો, એમ બોલી ગયો પણ એ તો તારા આ મોહજન્મ ખેદને લીધે બોલી ગયો છે. એથી કંઈ તને રાજ્યસુખ મળવાથી હરખ નહિ થાય એવું થોડું જ છે ? અને માની લે કે હરખ નહિ થાય તો વળી લડાઈમાં તારાં સગાં હણવાનો ખેદ થવાનો. હરખ અને ખેદમાં તત્ત્વ દષ્ટિએ કશો ફેર જ નથી. માટે એ કંઠથી પર થઈને પછી જ યુદ્ધમાં જોડા એમ હવે હું તને ભાર દઈને કહું છું. અને એ પણ કહું છું કે ખરેખરો નિશ્ચય કરીને જોડાજે. પાછો ક્યાંક અર્ધી લડાઈએ વળી આવું નાટક ન બતાવતો. સારાં કે દઢ નિશ્ચયે સમતાપૂર્વક યુદ્ધમાં જોડાઈશ, તો તને પાપ નહિ લાગે અને મરીને કે જીવીને પરલોકમાં કે અહીં જે જે સ્થિતિ પામીશ તે લૌકિક દૃષ્ટિએ પણ ઊંચા પ્રકારની હશે. જે આત્મદષ્ટિએ ઉચિત ને પૌગલિક (બાહ્ય) દષ્ટિએ પણ ઉચિત જ હોય. જે લોકોત્તર દષ્ટિએ ઉચિત તે લૌકિક દષ્ટિએ પણ ઉચિત જ હોય પણ જે પૌગલિક (બાહ્ય) દષ્ટિએ ઉચિત હોય તે આત્મદષ્ટિએ ઉચિત હોય અને ન પણ હોય અને જે લૌકિક દષ્ટિએ ઉચિત હોય તે લોકોત્તર દષ્ટિએ ઉચિત હોય અને ન પણ હોય. તો પછી આત્મદષ્ટિ-લોકોત્તર દષ્ટિ-ને મુખ્યત્વે કાં ન રાખવી?
एषा तेऽभिहिता सांख्ये बुद्धिर्योगे त्विमां शृणु । बुद्धया युक्तो यया पार्थ कर्नबंधं प्रहास्यसि ॥ ३९ ।। સાંખ્યદષ્ટિ કહી આ તો, યોગદષ્ટિ હવે સુણ;
જે દષ્ટિત તું પાર્થ છૂટી. કર્મ બંધથી. ૩૯ હે પૃથાના પુત્ર (અન્ડ સુધી) તો એ તને આ સાંખ્યદષ્ટિ કહી (એટલે કે સાંખ્ય સિદ્ધાંત-નિશ્ચય દષ્ટિના સિદ્ધાંતથી સમજા નું પણ) હવે તને હું યોગ દષ્ટિ (વિશે) કહું છું, તે સાબળ (કાર ન કે. વ્યવહારમાં આ જ દષ્ટિ રાખીને સહુએ ચાલવું રહ્યું છે. તો જ કર્મ બંધ થી ૧ ટી શકાય છે, તું પણ) તે દષ્ટિ રાખીને ચાલતાં કર્મબંધનથી છૂટી જઈશ.
નોંધ : જૈન રાસોમાં ‘પદ્ધમ પણ બને ત્યાં કહ્યું છે. સારાંશ કે પ્રથમ જ્ઞાન અને પછી ક્રિયા. તે જ રીતે સૌથી પહેલાં શ્રીકૃષ્ણ મહાત્માએ અર્જુનને જ્ઞાનદષ્ટિ