Page Text
________________
લોહીના સંબંધ કરતાં ગુણના સંબંધની વાત મુખ્ય છે કે જે સંબંધો કાયમી શાંતિ આપે છે. પણ આ વાત સામાન્ય બુદ્ધિને લીધે માણસ વિચારી શકતો નથી. એને એ પણ ખ્યાલ નથી હોતો કે આ મારા સંબંધો કાયમી રહેવાના નથી. એક સંબંધ ગયા પછી બીજો બંધાવાનો છે.
ભ્રમર આજે એક ફૂલ ઉપર તો કાલે બીજા ફૂલ ઉપર એમ બ્રમણ કર્યા જ કરે છે. એનો સંબંધ મધ લેવા પૂરતો હોય છે. એ સંબંધ એના વિકાસ પૂરતો માને છે ત્યાં સુધી ઠીક છે. પણ જો એ ચોંટી જાય, આસક્ત થઈ જાય તો પુષ્પ બિડાઈ જઈને કદાચ તેનું મૃત્યુ પણ લાવે છે.
એટલે આપણી ફરજને બરાબર અદા કરીએ પણ મોહ સંબંધોથી તો છૂટીએ જ. પાડોશીનું હિત થતું હોય તો ઘરના સંબંધો આડે ન આવવા જોઈએ અને ગામનું હિત થતું હોય તો પાડોશના સંબંધો આડે ન આવવા જોઈએ. આમ ઠેઠ જગત સુધી પહોંચી જઈએ તો વિશ્વની સાથે જે સગાઈ છે કે જેને આપણે પ્રેમસગાઈ કહીએ છીએ તે વધુ વિકસિત બને અને અરસપરસ બધાં જણ આવા મધુર અને કર્તવ્યપરાયણ સંબંધો દ્વારા જ સાચા સુખને સિદ્ધ કરી શકીએ.
ક્ષમાપના ભગવાન ! મારું શું થશે ? હું એવા સમાજમાં જીવી રહેલો માનવી છું કે જે સમાજમાં ઘોર અન્યાય અને ઘેરી અસમાનતાઓ વેરાયેલાં પડ્યાં છે. મોટો કહેવાતો માણસ પોતાથી નાનેરાને દબડાવે છે, ચૂસે છે, રંજાડે છે અને હણે છે. પ્રજાની સાર્વત્રિક રાજકીય સ્વતંત્રતા હોય તો આટલા બધા કાયદાઓ કોને માટે? શસ્ત્રસજ્જ પોલીસબળ શા સારુ ? જો મારે આ બધામાં માત્ર મૂંગા સાક્ષી તરીકે જ રહીને જીવવાનું નિર્માયું હોય તો એ જીવન કેવું ? એ સ્વાતંત્ર્ય કેવું? તરછોડાયેલાઓનો અને ઘવાયેલાઓનો કરુણ સંપર્ક મારાં કૂણા હૈયામાં આર્દ્રતા જરૂર ઉપજાવે છે; પણ વાંઝણી આર્દ્રતાથી શું વળે ? હું કોની ક્ષમા માગું? ઈરાદાપૂર્વક ભૂલો કરનારના ભાગીદારને ક્ષમા માગવાનો અધિકાર હોઈ શકે? હું રુદન કરી લઉં? હા, થોડીક ક્ષણો તો એ રુદન પણ ઉત્સાહ સીંચે છે; પણ એ ઉત્સાહનો અમલ ન થઈ શકે તો રુદન પણ શા ખપનું ?
ભલે એકાદ અન્યાય જ જિંદગીભરમાં દૂર થતો જોઈ શકું, પણ તે દિને જ મારું જીવન ધન્ય બનશે. ક્ષમાપના સાર્થક થશે. રુદનના ડૂસકાં અમૃત બનશે. એ અન્યાયનું મૂળિયું સમાજમાં જ નથી; એ અસમાનતા બહાર જ નથી. મુખ્યત્વે મારામાં મને મારી આસપાસ છે. તે દૂર કરવાની તાકાત મારામાં નથી; તાકાત ભલે ન હોય,
સાધુતાની પગદંડી
૬૯
| SR No. | 008078 |
| Book Title | Sadhuta ni Pagdandi Part 3 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Manilal Patel |
| Publisher | Mahavir Sahitya Prakashan Mandir Ahmedabad |
| Publication Year | 1997 |
| Total Pages | 195 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati & Religion |
| File Size | 11 MB |