________________
નવલભાઈ શાહ બહાર નીકળી તરત દોડ્યા પેલા ખૂન કરનારા બે જણ સ્ટેશન તરફ દોડતા ગુડ્ઝ ટ્રેન આવી જતાં પકડી શકાયા નહીં. કોંઠ થાણાના ફોજદાર કોઈ કામે ગૂંદી આવેલા, તેઓ આવી પહોંચ્યા. સાંયોગિક પુરાવાને આધારે એ બંનેને પકડી લીધા.
બીજી બાજુ કાળુ પટેલનો શ્વાસ ચાલતો હતો. દરમિયાનમાં આશ્રમવાસીઓ અને સંતબાલજી પણ આવી પહોંચ્યા હતા. તેઓશ્રીએ કાળુ પટેલનો હાથ પોતાના હાથમાં પકડી શાંતિમંત્ર શરૂ કર્યા. ત્યાં તો કલાકેકમાં કાળુ પટેલનું પ્રાણ પંખેરું ઊડી ગયું.
આખા ગામમાં સનસનાટી ફેલાઈ ગઈ. રાત પડતાં ધોળીથી તેમના પુત્ર વગેરે આવી પહોંચ્યા. તેમને સાંત્વન આપી ક્રોધને શાંત પાડ્યો. મોડી રાત્રે તેમનાં પત્ની પાર્વતીબહેન આવ્યાં. પોતાના દીકરાના ખભે માથું નાખી બેસું સાર્યા. દીકરો પણ રડી પડ્યો. તેમનાં પત્ની બહાદુર હતાં. તેમણે કહ્યું : સંતબાલજી બાપુના પગ આગળ એમણે દેહ છોડ્યો છે. આથી વધારે સારું મોત કયું આવવાનું હતું ? બેટા, હવે હિંમત હાર્યે શું વળે ? એમ કહી દીકરાને શાંત કર્યો.
બધી વિધિ પૂરી થઈ. પોલીસ, ફોજદાર વગેરે આવી પહોંચ્યા હતા. ગામના આગેવાનોને બોલાવ્યા. મહારાજશ્રીએ પોતાના પ્રયોગની વાત કહી. આગેવાનોને પણ આ પ્રસંગથી ઘણું દુ:ખ થયું.
ત્યારપછી ગામમાં ગયા. પેલા ખૂનીઓને મળ્યા. સંતબાલજીએ કહ્યું : “જુઓ, જે થવાનું હતું તે થઈ ગયું. હવે જે બન્યું હોય તે સાચું કહી દો.”
એક જણે કહ્યું : “અમારાથી કાળમાં ને કાળમાં આવું થઈ ગયું. અમને માફ કરો.”
મહારાજશ્રીએ કહ્યું : “તમે તમારા થોડા લાભને ખાતર કેવું ભયંકર કૃત્ય કર્યું તેની તમને ખબર છે ? તમારી કોમનું એમણે કેટલું બધું હિત કર્યું હતું ? તેની તમને ખબર છે? ખેર, હવે ઈશ્વર જ તમને ઉગારનાર છે ! હિંસાનું પાપ તો થઈ ગયું તમે હવે સાચું બોલશો તો બમણા પાપથી ઉગરશો. સાચા દિલથી હવે પ્રાયશ્ચિત કરી નાખો.
બંનેએ કહ્યું : “અમારી ભૂલ થઈ ગઈ; થતાં થઈ ગયું. અમે સાચું જ
સાધુતાની પગદંડી
