________________
ઉત્તર : તમે કહો છો એવું બને પણ ખરું અને ન પણ બને. પરંતુ મેં આગળ કહ્યું છે તેમ સમાજ કાર્યમાં પડેલા એવા પુરુષો ઉત્પાદક શ્રમમાં ભલે થોડો પણ સમય આપે તો તેથી સમાજને જરૂર પ્રેરણા મળે. અને જેમના એ પ્રેરક હોય છે એમનામાં શ્રમ પ્રત્યેની નિષ્ઠા દઢ કરાવવામાં જરૂર સહાયક બની શકે છે. એથી એમને પોતાને તો કશું નુકસાન થતું જ નથી.
પ્રશ્ન : આવો ફેરફાર થાય એ માટે શું કરવું જોઈએ ?
ઉત્તર : આવો ફેરફાર જ્યારે માણસના અંતરમાં ઊતરે છે ત્યારે જ થાય છે. માણસની પાસે એનો ઉપાય એક જ છે. પ્રેમપૂર્વકની સમજૂતી. સામા માણસની આંતરિક કે બાહ્ય પરિસ્થિતિ સમજવી, એના તરફ સહાનુભૂતિ દાખવવી અને પ્રેમ તથા ધીરજપૂર્વક પોતે પોતાની ફરજ બજાવ્ય જવી; એ છે આવો ફેરફાર ઇચ્છનારની સાધના.
૦ તા. ૧૯-૧૨-૧૯૪૯ : ગુંદાના પરા તથા બગોદરા
ગંદીથી નીકળી ગૂંદાના પરા આવ્યા. અંતર સાડા પાંચ માઇલ હશે, આ ગામ ગાંગડ સ્ટેટનું છે. ગામના લોકો સાથે કંઈ મુશ્કેલી હોય તો ચર્ચા સભા રાખી હતી.
ત્યાંથી વિહાર કરી સાંજના બગોદરા આવ્યા. અહીં પણ જાહેર પ્રાર્થના સભા રાખવામાં આવી હતી. સભામાં વ્યસનત્યાગ વિશે પ્રવચન થયું હતું. સભાના અંતે કેટલાક ભાઈઓએ પ્રતિજ્ઞા લીધી હતી. • તા. ૨૦-૧૨૪૯ થી ૨૫-૧૨-૪૯ : શિયાળ
શિયાળ એ મુનિશ્રી સંતબાલજીની રચનાત્મક પ્રવૃત્તિનું મોસાળ ગણાય છે. અહીંથી જ રચનાત્મક પ્રવૃત્તિનો પ્રારંભ થયો હતો. હાલમાં શ્રી છોટુભાઈ મહેતા, તેમનાં દીકરી કાશીબહેન અને ડૉ. વલ્લભદાસ દોશી ઉપરાંત બે-એક ગ્રામસેવકોથી કેન્દ્ર ખીલી ઊહ્યું છે. તેથી અહીં થોડા વધુ દિવસ આપીને કાર્યકર્તાઓના ઘડતર તેમજ ગામના સ્થાનિક પ્રશ્નોમાં મદદગાર બની શકાય તે દષ્ટિથી અહીં અઠવાડિયાનો કાર્યક્રમ રાખ્યો હતો.
બગોદરાથી શિયાળ આવ્યા. અંતર ૭ માઈલ. ઉતારો લહેચંદભાઈ શાહને ત્યાં રાખ્યો હતો.
સાધુતાની પગદંડી
