Page Text
________________
કરતા નથી તેઓના વલણ માટે આપનો શો અભિપ્રાય છે ? વળી ઉત્પાદક શ્રમ કર્યા સિવાય પોતાની જરૂરિયાતો તેઓ સમાજ પાસેથી લેતા હોય છે. તેઓ એટલા અંશે સમાજને બોજારૂપ નથી ?
ઉત્તર : તમે જણાવો છે એવી જાગૃત વ્યક્તિઓ કદાચ એ ઢબે કામ કરે કે એ ઉત્પાદક શરીર શ્રમ ન કરતી હોવા છતાં સમાજને બોજારૂપ નયે થાય. કેટલીક વખત સમાજને ઉપકારક પણ થાય. પરંતુ એવી વ્યક્તિઓ અપવાદરૂપ ગણાય. બધા એ પ્રમાણે વર્તે તો સમાજ વ્યવસ્થા ટકે નહિ એટલે સામાન્ય સમાજ માટે એ આદર્શ નહિ ગણી શકાય. દરેક વ્યક્તિની માન્યતાઓ ઉપર જન્મગત, સંપ્રદાયગત, સમાજગત એમ અનેકવિધ અસરો હોય છે. એટલે એ એની માન્યતાઓ એકદમ ફેરવી શકતી નથી. એથી અકળાઈ જવાની પણ જરૂર નથી સમાજમાં શ્રમની પ્રતિષ્ઠા ઘટી ગઈ હોય અને બુદ્ધિજીવી તથા બેઠાડું જીવન વધીને સમાજમાં અસમાનતા ફેલાતી જતી હોય એવે વખતે સમાજહિતનો વિચાર કરવાવાળી તમે જણાવો છો એવી વ્યક્તિઓ ઉત્પાદક શ્રમને આવકારે તો એ મારા જેવાને બહુ ગમે.
પ્રશ્ન : જો સાધુ પુરુષો પણ શ્રમના સક્રિય કાર્યમાં પડે તો એવું બને કે તેઓ હાલ જે ઓછામાં ઓછો પરિગ્રહ રાખે છે તેમને પરિગ્રહની દિશામાં જવું પડે ? અને પરિગ્રહ એટલે જ સીધી કે આડકતરી રીતે શોષણને ઉત્તેજન જેવું ન મળે ?
ઉત્તર : સાધુનાં કમંડળ કે પાતરાં એ પણ એક રીતે તો પરિગ્રહ છે. ગાંધીજીએ તો આ દેહને પણ પરિગ્રહ માન્યો છે. અને જ્યાં સુધી આ જીવન છે ત્યાં સુધી કોઈ ને ફોઈ સ્વરૂપે પરિગ્રહ અને હિંસા રહેવાનાં જ. એટલું ખરું કે એ સાધનો મેળવવામાં કે વાપરવામાં શ્રમજીવીનું શોષણ ન થાય એનો વિચાર થવો જોઈએ. પણ ખરી વાત તો એ છે કે, પરિગ્રહ સાધનોમાં નથી પણ પરિગ્ર વૃત્તિમાં છે. માણસ વધારે પરિગ્રહ રાખીને અનાસક્ત હોવાનો દંભ પણ કરી શકે છે. અને અપરિગ્રહી બનીને અભિમાનનો પરિગ્રહ પણ કરી શકે છે. પ્રમાણિક અને જાગૃત પ્રયાસ એ જ માણસની પ્રગતિનો સાચો ભોમિયો છે. આવી જાગૃતિ સાથે માણસ દેશ અને કાળનો વિચાર કરીને વર્તે તો તે એ સમાજને ઉપયોગી થઈ પડે એવા પરિવર્તનો કરી શકે છે.
પ્રશ્ન : સાચા સાધુ સંન્યાસીઓ જેઓ માત્ર ઉપદેશ જ આપે છે. પ્રાણી માત્રના મલા માટે જેઓ સતત ચિંતનશીલ રહે છે અને અનેકના પ્રેરણાદાતા પણ આવો શ્રમ કરતા નથી તેમનું જીવન જોઈને એવું ન બને કે સમાજમાં પણ એને આદર્શ રાખીને ચાલનારા લોકો નીકળે અને શ્રમ કરવા કરતાં આવા પ્રેરક બનવાનું જ પસંદ કરે ?
८
સાધુતાની પગદંડી
| SR No. | 008078 |
| Book Title | Sadhuta ni Pagdandi Part 3 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Manilal Patel |
| Publisher | Mahavir Sahitya Prakashan Mandir Ahmedabad |
| Publication Year | 1997 |
| Total Pages | 195 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati & Religion |
| File Size | 11 MB |