________________
આ લોકોએ પોતાના ગૃહઉદ્યોગનાં જારનાં કૂંડાંવાળાં લાંબાં રાડાં હાથમાં લઈને બબ્બેજણે સામસામા ઊભા રહી ઠેરઠેર કમાનો ઊભી કરી અમારું સ્વાગત કરી રહ્યાં હતાં. અમારી પાછળ બહેનો એમની ભાષામાં ગીતો ગાતી આવતી હતી. કોઈ રૂઢિચુસ્ત જૈન હોય તેને એમ લાગે ખરું કે એક જૈન સાધુ આવી ક્રિયાને કેમ ચલાવી લેતા હશે ? પણ આવા પ્રસંગે ક્રિયા પાછળનો ભાવ મહત્ત્વનો હોય છે. ગામડાના લોકોને પોતાનો ભાવ પ્રદર્શિત કરવાનું એ પ્રતીક હોય છે એટલે કેટલીક વસ્તુની સૂચના મહારાજશ્રી ધીરેથી આપી દે છે. જેમકે, બાજરી સજીવ કહેવાય, પૈસા ન મુકાય, ફૂલ ન ચૂંટાય વગેરે. ૦ તા. ૦૦-૦૦-૦૦ : આસોદર
આપણી આર્યસંસ્કૃતિ થોડી ઘણી પણ હજુ ગામડામાં સચવાઈ રહી છે એનું એક દશ્ય આસોદર ગામે જોવા મળ્યું. વહેલી પરોઢે હું અને મહારાજશ્રી જંગલ જવા નીકળ્યા ત્યાં ત્રણ બહેનોને ઝાડુ વાળતી જોઈ. અમે વિચાર કરતા હતા કે ગામડામાં આ મ્યુનિસિપાલિટી ક્યાંથી? પણ આ બાઈઓએ વસ્ત્રો નવાં પહેરેલાં, વણજારી પહેરવેશ હતો એટલે શંકા આવી. અંતે અમને લાગ્યું કે કદાચ આ બાજુ ભંગી લોકો આવાં વસ્ત્ર પહેરતા હશે. એટલે ઊભા રહીને તેમને પૂછયું : “કેમ વાળો છો ?” એ બાઈઓ શરમાઈ, કદાચ સમજી પણ નહિ હોય એટલે થોડી વાર સામું જોયું. પાછું ઘૂમટો કાઢી વાળવા માંડ્યું. અમે આગળ ચાલ્યા તો બીજી બે બાઈઓ શેરી વાળતી હતી. તેમને પૂછયું: “કેમ વાળો છો ?” ત્યારે તેમણે હસતાં હસતાં કહ્યું : ““ધર્મ કરો મહારાજ.” રાક વધારે વાતચીત કરતાં જણાવ્યું કે તેમના ઘરેથી કેટલાક પુરુષો દ્વારકાજીની જાત્રા કરવા ગયા છે. એટલે આ બાજુ રિવાજ છે કે એમની યાત્રામાં બળ મળે એટલા માટે કુટુંબીજનો ઘેર બેઠાં ધાર્મિક ક્રિયા કરે. રાત્રે બાઈઓ એકઠી થઈ ભજન ગાય પછી ઠોઠા (પલાળેલા ચણા કે બાજરી) વહેંચે. સવારમાં ગામ વાળે અને ઘરે દાનદિવેટ કરે. એ રીતે પોતાનાં આંદોલનો પેલા જાત્રા કરવા ગયેલાને પહોંચાડે. આજે શહેરોમાં ધનથી ધર્મ કરાય છે; ત્યારે અહીં શ્રમથી ધર્મ થતો જોઈને અમને ઘણો હર્ષ થયો. વળી બીજી પણ એક વાત છે કે જ્યારે આ લોકો જાત્રા કરવા જાય છે ત્યારે ઘેરથી છાનામાના ચાલ્યા જાય છે. પૈસા ઓળખીતા પાસેથી લઈ લે છે. આની પાછળનું કારણ અમને એ જણાયું કે ધર્મ કરવાની કોઈ જાહેરાત થવી ન જોઈએ.
૧૩૦
સાધુતાની પગદંડી