Page Text
________________
અને કહ્યું : ‘તારી મિલ આ તકલીને નહિ પહોંચે.' આટલી શ્રદ્ધા આપણને છે ? આજે તો પાયાના કાર્યકરોના મનમાં પણ એક અંદેશો રહે છે કે રેંટિયો અને સાળ ટકશે કે કેમ ? યંત્રનો જમાનો એટલો બધો આગળ વધ્યો છે કે ગ્રામોદ્યોગ ટકશે કે કેમ એ સવાલ છે. આને માટે પ્રવચનો કે વ્યાખ્યાનો કે થોડા પ્રયોગો જોવા તે પૂરતું નથી. પણ સાથે સાથે આપણા જીવનમાં પડેલા સંસ્કારો અને ઋષિમુનિઓએ આપેલા વિચારોને મક્કમ રીતે વળગી રહીને આગળ વધવું પડશે.
છેલ્લા કાળમાં આપણા બધાની દૃષ્ટિ ધન ઉ૫૨ ગઈ છે. રેંટિયો કાંતે અને મિલમાં જાય તો પૈસા શેમાં વધારે મળે ? એ વિચાર આવે છે. પણ જો માતા એમ વિચારે કે હું બાળકને આજે જેટલું ખવડાવું છું તેના હિસાબે મને ભવિષ્યમાં કેટલું આપશે ? એવી ગણતરી કરે તો શું થાય ! વાત્સલ્યનો છેદ જ ઊડી જાય અને જીવનરસ સુકાઈ જાય. પણ એ એમ નથી વિચારતી. બાળક મોટું થઈને ભલે ગાળો આપે પણ તેને યેનકેનપ્રકારેણ જિવાડવાની જ તાલાવેલી લાગી હોય છે. આપણને આવી તાલાવેલી લાગવી જોઈએ અને બીજું ગમે તે થાય, ગમે તે કારણો ઉપસ્થિત થાય તો પણ હું તો મારા વિચારોને મક્કમપણે વળગી રહીશ.
ખરું ઉત્પાદન ગામડાં કરે છે. જીવનની સઘળી જરૂરિયાત અનાજ, કપાસ વ. પેદા કરે છે. શહેરો માત્ર અનુત્પાદક વિનિમય કરે છે અથવા રૂપાંતર કરે છે. એટલે ગામડાંના ઉત્પાદનથી બધી જાતના શ્રમ કરીને આનંદથી કેમ જીવે, તેની અને શિક્ષણ તથા આરોગ્યની અનુકૂળતા કરી આપવી તે સેવકોનું કામ રહે છે. આજે મિલે કેટલી સાળો તોડી, યંત્ર કેટલી ઘાણીઓ તોડી, હલરે ઘંટીઓ તોડી તે બધું જ આંકડાની રીત તો તમારી આ શાળામાંયે છે. પણ એ બધાને પુનર્જીવન આપવાનું અથવા પ્રતિષ્ઠા આપવાનું કામ ભારે કપરું છે. પાયાની કેળવણી જ એને માટે એક માત્ર સાધન છે. આવું આપણે ઇચ્છીએ તેવું કેળવણી તંત્ર કોઈપણ સરકાર નહિ ચલાવી શકે. ધારે તોપણ પહોંચી ન શકે. પ્રજાએ જ તેનું સંચાલન કરવું રહેશે. આપણી પ્રાચીનકાળની નાલંદા જેવી સંસ્થાઓ સમાજથી ભલે દૂર રહેતી પણ આખા દેશમાં અને પરદેશોમાંય આંદોલન જગાવતી. આપણે એવી કેળવણી ઇચ્છીએ છીએ કે જેનો એક વિદ્યાર્થી ગામડામાં બેઠો હોય, તે શિક્ષણ સંસ્કાર આપતો હોય, ન્યાય આપતો હોય અને ઘરવૈદુ પણ કરતો હોય.
તમારી સ્થિતિ એવી હશે કે પૈસા વગર નહિ ચાલે. પણ એ વાત એટલી જ સાચી છે કે નયી તાલીમ આપનાર એવો તેજસ્વી અને સ્વાવલંબી યુવાન હશે તો જ પાયાની કેળવણી આપી શકશે. ગામડાંના ઉદ્યોગો એટલે માનવ જીવનની
સાધુતાની પગદંડી
૧૦૧
| SR No. | 008078 |
| Book Title | Sadhuta ni Pagdandi Part 3 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Manilal Patel |
| Publisher | Mahavir Sahitya Prakashan Mandir Ahmedabad |
| Publication Year | 1997 |
| Total Pages | 195 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati & Religion |
| File Size | 11 MB |